TUMAC BSE No. 1 - Sunum: "Ferahfeza Mevlevi Ayini'nde Perdenin Ötesi" - Doç.Dr. Ozan Baysal

TUMAC

Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim ve Sanat Etkinlikleri'nin ilki 26 Ocak 2019 Cumartesi günü Dede Efendi Evi'nde başladı. Yoğun ilgi gösterilen etkinlikler serisinin ilkinde İTÜ TMDK Müzikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ozan Baysal, "Ferahfeza Mevlevi Ayini'nde Perdenin Ötesi" başlıklı bir sunum yaptı.

SUNUM HAKKINDA

Türk mûsikîsinin en sanatlı formu olan Mevlevî Âyîn repertuarı hakkında birçok ulusal ve uluslararası çalışma bulunsa da, müzik içerisindeki yapısal unsurların ayinin programatik yapısı ve güftelerin anlamı ile birlikte ele alındığı incelemeler son yıllarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi’nin Ferahfezâ Mevlevî Âyîni’ndeki müzikal akış ve sözel anlam arasındaki ilişkilerin inceleneceği bu sunumda öncelikle makam müziğinde kullanılabilecek yeni bir yapısal analiz modeli tanıtılacaktır. Zaman-Makam Analiz Modeli olarak adlandırdığımız bu model çizgisel bir zaman ölçeği üzerinde makamsal değişim ve dönüşümleri farklı katmanlardan oluşan yatay bir olaylar şeması şeklinde sergileyerek, eser içerisinde yer alan tikel müzikal an’ları, tümel bir bütünlük içerisinde yansıtmayı ve incelenen eserdeki farklı zaman bölgeleri arasındaki yapısal bağlantıları görülebilir kılmayı hedeflemektedir. Sunumumuz, bu modelin sağladığı analiz perspektifinin kullanıldığı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (Tübitak) tarafından desteklenen “Mevlevi Ayinlerinde Söz Boyama” başlıklı araştırma projesinin bazı önemli sonuçlarını özetlerken, Ferahfezâ Mevlevî Âyîni’nde kullanılan güftelerin anlamı da dikkate alındığında ortaya çıkan olaylar şeması ile Dede Efendi’nin tasavvuf anlayışının varoluşsal bir programa nasıl dönüştüğünü perdeye yansıtacaktır.

Doç. Dr. Ozan Baysal

İstanbul Teknik Üniversitesi Müzikoloji Bölümü’nde öğretim üyesidir. Yüksek Lisans ve Doktora derecesini Istanbul Teknik Üniversitesi Müzik İleri Araştırmalar Merkezi’nde (MIAM) tamamlamıştır. Çalışmalarında özellikle zaman ve hareket teorileri üzerine yoğunlaşan, ve bu alandaki farklı perspektifleri müzik algısı ve hafıza teorileri ile harmanlayarak “Döngüsel Analiz Modeli” ve “Zaman-Makam Analiz Modeli” gibi çeşitli müzik analiz modelleri sunmuş olan Baysal, aynı zamanda Müzik Teorileri Tarihi üzerine araştırmalarını devam etmektedir.