سنت حجله بستن ایرانیان در عروسی و عزا

رادیو جامعه (پادکست اجتماعی)

حجله‌بستن از آیین‌های نمادین و دیرپای فرهنگ ایرانی است که در دو موقعیت کاملا متفاوت—عروسی و عزا—برپا می‌شود، اما در هر دو حالتی از گذار و تغییر زندگی را نشان می‌دهد. در مراسم عروسی، حجله با پارچه‌های رنگین، آینه، گل و شمع تزیین می‌شود و نمادی از پاکی، باروری و آغاز زندگی مشترک است. این حجله‌ معمولا در خانه نوعروس یا در معابر عمومی برای جشن و شادی ساخته می‌شود.
در مقابل، نوع دیگر حجله‌ در سوگ جوانان ناکام و در دسته‌های عزاداری به‌ویژه ایام محرم دیده می‌شود. به گفته علی بلوکباشی، مردم‌شناس، این حجله‌ها معمولا به شکل اتاقک استوانه‌ای ستون‌دار بدون دیواره و با سقفی گنبدی یا تاجی‌شکل ساخته می‌شوند و با آینه‌کاری، کاغذهای رنگی، فانوس، شمع‌های سیاه و سفید، پرچم و پرهای رنگی پرندگان تزیین می‌گردند. در این شکل، حجله نه نماد وصال، بلکه نشانه حسرت، ناتمام‌ماندن زندگی و بزرگداشت یاد درگذشته‌ای است که مجال تجربه زندگی مشترک را نیافته است.