France Médias Monde and RFI Tiếng Việt에서 제공하는 콘텐츠입니다. 에피소드, 그래픽, 팟캐스트 설명을 포함한 모든 팟캐스트 콘텐츠는 France Médias Monde and RFI Tiếng Việt 또는 해당 팟캐스트 플랫폼 파트너가 직접 업로드하고 제공합니다. 누군가가 귀하의 허락 없이 귀하의 저작물을 사용하고 있다고 생각되는 경우 여기에 설명된 절차를 따르실 수 있습니다 https://ko.player.fm/legal.
Player FM -팟 캐스트 앱
Player FM 앱으로 오프라인으로 전환하세요!
Player FM 앱으로 오프라인으로 전환하세요!
Tạp chí xã hội
모두 재생(하지 않음)으로 표시
Manage series 1455070
France Médias Monde and RFI Tiếng Việt에서 제공하는 콘텐츠입니다. 에피소드, 그래픽, 팟캐스트 설명을 포함한 모든 팟캐스트 콘텐츠는 France Médias Monde and RFI Tiếng Việt 또는 해당 팟캐스트 플랫폼 파트너가 직접 업로드하고 제공합니다. 누군가가 귀하의 허락 없이 귀하의 저작물을 사용하고 있다고 생각되는 경우 여기에 설명된 절차를 따르실 수 있습니다 https://ko.player.fm/legal.
Những vấn đề xã hội Việt Nam và trên thế giới qua lăng kính RFI
47 에피소드
모두 재생(하지 않음)으로 표시
Manage series 1455070
France Médias Monde and RFI Tiếng Việt에서 제공하는 콘텐츠입니다. 에피소드, 그래픽, 팟캐스트 설명을 포함한 모든 팟캐스트 콘텐츠는 France Médias Monde and RFI Tiếng Việt 또는 해당 팟캐스트 플랫폼 파트너가 직접 업로드하고 제공합니다. 누군가가 귀하의 허락 없이 귀하의 저작물을 사용하고 있다고 생각되는 경우 여기에 설명된 절차를 따르실 수 있습니다 https://ko.player.fm/legal.
Những vấn đề xã hội Việt Nam và trên thế giới qua lăng kính RFI
47 에피소드
Alle Folgen
×T
Tạp chí xã hội


1 Mỹ nặng tay với sinh viên quốc tế: Đại học Anh tăng sức hấp dẫn? 12:18
12:18
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요12:18
Sau căng thẳng với đại học Harvard, chính quyền của tổng thống Donald Trump dọa sẽ thu hồi thị thực du học của hàng vạn sinh viên Trung Quốc. Chỉ trong mấy tháng đầu của nhiệm kỳ Trump 2, con số sinh viên Trung Quốc và Ấn Độ tìm cách chuyển hướng du học dự định tại Mỹ sang các nước nói tiếng Anh khác tăng lên. Anh Quốc luôn là điểm đến được sinh viên châu Á ưa chuộng, vậy tình hình mới này có giúp các đại học Anh đón sinh viên không muốn hoặc không thể vào Mỹ du học ? Thông tín viên Nguyễn Giang từ Luân Đôn giải thích : "Đầu tiên chúng ta phải nói rõ là xu thế quan tâm tìm chỗ du học ở Mỹ có giảm đi trong năm qua và có tác động của cái gọi là yếu tố “Trump” (Trump factor). Ví dụ trong 12 tháng qua thì có 19,4 triệu lượt tìm kiếm trên kênh du học quốc tế (Studyportals) chú tâm tới các bằng cử nhân và thạc sĩ ở Mỹ, và có 1,7 triệu lượt tìm kiếm vào các đại học ở Anh. Năm trước (2023-2024) thì con số ở Mỹ có cao hơn khá nhiều : 23,8 triệu lượt, so với Anh là 2,01 triệu (nguồn từ trang PoliticHomes ở Anh), tức là sự chú ý với các khóa học ở Mỹ giảm đi 5,5 triệu lượt, một con số cao. Các báo Anh những ngày qua cho hay Anh, sau đó tới Úc và Canada, là các nước đầu bảng để du học sinh Trung Quốc và Ấn Độ hướng tới, khi mà chính sách visa và có thể nói là thái độ căng thẳng của chính quyền Trump vẫn không thuyên giảm với sinh viên quốc tế". RFI tiếng Việt : Nói riêng về sinh viên Trung Quốc, qua quan sát, anh thấy có gì khác về môi trường cho họ tại Anh so với Mỹ và các nước khác ? Thông tín viên Nguyễn Giang : Thứ nhất là về con số, trừ những năm phong tỏa vì Covid, người ta ước tính hàng năm có trên 1 triệu sinh viên Trung Quốc xuất ngoại để du học. Với con số lớn thế này thì những nước có nhiều trường đại học mới đón đủ. Đài Loan thì có vấn đề chính trị ngoại giao với Trung Quốc nên gần đây hạn chế nhận, Singapore thì nhỏ, ít trường và sinh hoạt đắt đỏ, tuy sinh viên Trung Quốc có tăng trong làn sóng sang các nước láng giềng, nhưng không thể nào bằng thị trường du học đại học hoặc trên đại học ở Mỹ và Anh. Thứ nhì là về các ưu thế truyền thống: Anh thì có rất nhiều điểm vượt trội so với cả Úc, Singapore, Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, về số trường đại học đẳng cấp quốc tế, và cả khối trường tư, dự bị đại học (A-level, Sixth Form Colleges), thậm chí trường nội trú từ cấp 2 cho học sinh nước ngoài, nên Anh có thể “bao trọn gói” việc giáo dục từ nhỏ tới trưởng thành và lên cả cấp trên đại học cho bất cứ người nước ngoài nào tới. Và học sinh, sinh viên Trung Quốc rất thích điều này, chỉ có mỗi nhược điểm là học phí ở Anh cao. Ví dụ một trường tư cho nữ sinh dự bị đại học ở Cardiff có giá là 68 nghìn bảng/năm (trên 90 nghìn USD). Học cấp Sixth Form là 2 năm tức là phải chi tới 180 nghìn USD cho một em. Đây là con số rất cao. Còn thì Anh có ngôn ngữ tiếng Anh tiêu chuẩn, được người Trung Quốc sính hơn là giọng Mỹ, Úc, các đại học có nhiều bộ môn phong phú, từ nhạc cổ điển tới nghệ thuật, kiến trúc, các ngành STEM, kinh tế, xã hội, media ... và đều ở trình độ hàng đầu thế giới. Trong 50 trường hàng đầu thế giới được du học sinh Trung Quốc chọn có nhiều trường của Anh như Nottingham, Manchester, University College London (UCL), Edinburgh, Bristol, và King's College London. RFI : Chính quyền Trump cho rằng du học là ngành phải “phục vụ nước Mỹ trước hết, chứ không phải Trung Quốc” và Mỹ cũng có nhiều lo ngại về “gián điệp Trung Quốc, và sự đánh cắp công nghệ quan trọng từ các viện nghiên cứu của Hoa Kỳ ». Còn tại Anh, có mối lo ngại như vậy đối với sinh viên, nghiên cứu sinh Trung Quốc hay không? Thông tín viên Nguyễn Giang : Chính giới Anh vẫn luôn đánh giá rủi ro “bị xâm nhập” và mất cắp thông tin có giá trị cao về công nghệ trong các ngành trọng yếu, không nhất thiết là đối với những người từ Trung Quốc, mà đối với tất cả sinh viên, nghiên cứu sinh nước ngoài. Từ những năm trước (cụ thể là từ tháng 5/2021), Quốc hội Anh đã nghe báo cáo về việc đảm bảo cho các đại học phải nhận được chứng chỉ an ninh (security clearance), còn gọi là ‘ATAS certificate’ từ bộ Ngoại Giao, thì mới cho phép sinh viên, nghiên cứu sinh ngoại quốc bước chân vào các ngành có “thông tin công nghệ nhạy cảm”. Tuy thế, mới đây thì một số tờ báo Anh (như bài của Shaun Wilson ngày 19/04/2025 trên trang The Standard) nói rằng có khoảng 20 đại học Anh vẫn có các quan hệ đối tác với nhóm 7 trường nghiên cứu công nghệ quân sự ở Trung Quốc, sau khi có cảnh báo từ quan chức an ninh tình báo Anh. Chính phủ và các đại học Anh tuy thế vẫn nói rằng họ có cơ chế giám sát và kiểm soát rủi ro. Ví dụ như họ tuân thủ các hướng dẫn UUK guidance, và Trusted Research guidance của chính phủ để đảm bảo an ninh cho các lĩnh vực nhạy cảm như hàng không, khí động học, vi sinh...và những mảng khác. Xin nhắc đây là hợp tác giữa các đại học tức là ở cấp giáo sư, tiến sĩ làm nghiên cứu, chứ không phải là nói về sinh viên. Chuyện sinh viên Trung Quốc bị nghi hay tố cáo như ở Mỹ thì tại Anh chưa thấy báo đài nói tới. RFI: Trở lại giai đoạn trước, tức là nhiệm kỳ 1 của tổng thống Mỹ Donald Trump, có phải khi các chính sách ngày càng chặt hơn về visa du học với sinh viên quốc tế khiến Hoa Kỳ mất đi cơ hội thu hút sinh viên quốc tế từ những năm 2017-2021 ? Thông tín viên Nguyễn Giang : Vâng, một báo cáo của Hội đồng Anh về tình hình các cơ sở Giáo dục Đại học Anh (UK Higher Education Institutions) vào tháng 02/2025 đã nêu ra một số đánh giá đáng chú ý về xu hướng “tránh chính quyền Donald Trump” trong sinh viên quốc tế, có từ nhiệm kỳ trước của ông Trump (2017-2021). Theo báo cáo này thì ngay trong nhiệm kỳ 1 của ông Trump, sức hấp dẫn của các đại học Mỹ sụt giảm, với con số ghi danh từ sinh viên quốc tế chừng 50 nghìn/năm. Có thể suy đoán rằng thái độ của ông Trump với người Hồi giáo (các vụ trục xuất) khiến sinh viên từ Trung Đông và châu Phi sang Mỹ du học có giảm. Ngoài ra thì người châu Âu cũng ít hơn trước nhưng số người từ Đông Á, nhất là Trung Quốc, tới Mỹ học vẫn tăng đều cho tới đại dịch Covid (2020-2021). RFI: Nói riêng về sinh Trung Quốc, có phải là cứ khi nào Mỹ nhận ít sinh viên du học từ Trung Quốc thì họ lại sang Anh? Thông tín viên Nguyễn Giang : Sang thời Biden (2021-2024) thì số sinh viên Trung Quốc ở Mỹ đã giảm đi và Anh trở nên hấp dẫn hơn. Có thể nói, năm 2023 là thời kỳ đỉnh điểm của du học Anh với sinh viên Trung Quốc. Theo một điều tra thực hiện với 366.380 sinh viên tốt nghiệp ở nước ngoài về nước của Trung Quốc trong cuốn Sách Xanh (Blue Book) thì 25,75% trở về từ Anh, và 14,73% từ Úc và 11,02% từ Úc. Một nguồn khác là The Economist Intelligence cho hay kể cả sau thời Trump thì sang thời Biden, Mỹ đã bác 39% đơn xin visa du học từ Trung Quốc, một con số kỷ lục. Xin nhắc là từ gần 10 năm qua, Trung Quốc và Mỹ đã căng thẳng chứ không phải đợi đến vụ đại học Harvard bị chính quyền Trump cáo buộc là “hợp tác với đảng Cộng Sản Trung Quốc”. Tức là ngay sau nhiệm kỳ 1 của Trump và đại dịch Covid thì Anh vẫn đứng cao hơn Mỹ về số sinh viên Trung Quốc du học trở về. Nay thì con số vẫn cao nhưng không được như trước: năm 2024 có 103 nghìn visa du học được Anh cấp cho sinh viên Trung Quốc, giảm đi gần 50 nghìn so với năm 2023 (154 nghìn). Các đại học Anh đang hy vọng việc Mỹ “xua đuổi”, làm khó dễ cho sinh viên TQ sẽ khiến nhiều người đang học ở Mỹ chuyển sang Anh và lứa nhập học năm tới sẽ chọn Anh thay cho Mỹ ,vốn bị cho là có rủi ro về visa. Thậm chí các điều tra dư luận nói sinh viên Trung Quốc lo sợ bị kỳ thị, bị bạo hành ở Mỹ vì căng thẳng chính trị, thuế quan hai nước. RFI: Cuối cùng, chính sách visa của Anh thực ra cũng đang thắt chặt với sinh viên Trung Quốc nói riêng và sinh viên châu Á nói chung, gồm cả Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia... Vậy nước Anh có thực sự thu hút sinh viên rồi giữ lại nhân tài phục vụ cho khoa học và kinh tế ? Và Anh đang phải cạnh tranh với các nước khác để thu hút dòng sinh viên quốc tế ? Thông tín viên Nguyễn Giang : Gần đây Anh ra chính sách visa chặt hơn, nên sinh viên quốc tế, một khi đã chọn con đường đi du học tốn kém, đều nộp đơn vào nhiều trường ở nhiều nước một lúc (gọi là multi-country application), và Anh chỉ là 1 trong số các nước sinh viên châu Á chọn ghi danh. Về các thị trường cạnh tranh với Anh thì có nước láng giềng với hệ thống giáo dục tương đồng là Cộng hòa Ireland. Tháng 1 năm nay tôi có thăm thủ đô Dublin và giao lưu với một số bạn VN bên đó thì được nghe là không chỉ sinh viên và nghiên cứu sinh tiến sĩ từ Việt Nam sang Ireland cũng tăng, tuy chưa phải là số lượng lớn nhưng là con số ngày càng nhiều chứ không giảm đi. Một bạn nói sau đại học, ở lại kiếm việc giảng dạy tại Ireland dễ hơn ở Anh. Như thế, Anh đang phải cạnh tranh với chính các nước tương đồng văn hóa. Rồi các trường ở Liên Hiệp Châu Âu. Theo quan sát cá nhân của tôi thì EU (Pháp, Đức, Hà Lan, Đan Mạch, hay cả Hungary, Ba Lan) cũng có các trường tốt, thu hút sinh viên học bằng tiếng Anh với giá cho một năm học thạc sĩ chỉ tính bằng tiền nghìn (euro) chứ không phải tiền trên 10 nghìn, thậm chí vài chục nghìn bảng Anh như tại Anh. Con số chính thức cho hay một năm học phí lấy tấm bằng thạc sĩ (MA) ở Anh là từ 17-30 nghìn bảng, so với các nước EU là 6-20 nghìn euro. Khác biệt rất là lớn. Một báo cáo của Hội đồng Anh từ tháng 2 cũng cho hay một thị trường du học cạnh tranh với Anh nay là vùng Đông Á và Đông Nam Á ví dụ như Đài Loan, Singapore, và cả Malaysia, Thái Lan. Các nghiên cứu của đại học East London và Hội đồng Anh đều nói Anh phải có cách hỗ trợ sinh viên Trung Quốc và châu Á nói chung nhiều hơn nữa, như kết nối họ với thị trường lao động sớm hơn để học xong họ có thể tận dụng thời gian gia hạn thị thực 18 tháng để kiếm được việc đúng ngành học. Nói tóm lại thì như tôi nêu ở trên, các đại học Anh đã rất hấp dẫn sinh viên quốc tế, gồm Trung Quốc, từ lâu nay rồi, chỉ có học phí cao và sinh hoạt đắt đỏ là bước cản trở lớn nhất thôi. Ngoài ra thì nếu muốn thu hút nhân tài và có nguồn nhân lực trẻ, có trình độ cao ở lại, thì Anh phải có chính sách thân thiện, tạo điều kiện hơn cho sinh viên quốc tế tiếp cận các ngành công nghiệp, thị trường lao động. Và đây là câu chuyện lâu dài về hướng nghiệp và tái cấu trúc các ngành kinh tế Anh theo hướng high-tech, digital và AI.…
T
Tạp chí xã hội


1 Chính sách di trú ưu tiên « nguồn nhân lực có giá trị cao » của Anh quốc 12:31
12:31
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요12:31
Như nhiều nước Tây Âu khác, vì dân số lão hóa nhanh, Anh quốc cần có nguồn nhân công nhập cư để duy trì tăng trưởng kinh tế, đồng thời lại muốn hạn chế người có tay nghề thấp vào làm việc. Con số mới công bố hôm 22/05/2025 cho thấy dòng di cư ròng vào Vương quốc Anh chỉ còn 431.000 người trong năm 2024, giảm gần 50% so với tổng số trong năm 2023, khi con số nhập cư ròng lên tới 860 nghìn người. Thế nhưng, Cục Thống kê Quốc gia Anh cho biết sự sụt giảm nhanh này, chủ yếu vì số người đến lao động hợp pháp và du học cùng thân nhân của họ giảm nhanh chóng. Vậy chính sách thu hút nhân tài, người có kỹ năng, trình độ cao có bị ảnh hưởng bởi các quy định ngày càng siết chặt dòng người tới Anh ? Quan trọng hơn, cách thu hút nhân tài và nhóm “có tiềm năng tri thức cao” của Anh có gì mới mẻ, đặc biệt ? Thông tín viên Nguyễn Giang từ Luân Đôn : Điều đáng nói đầu tiên là số di cư ròng, tức là sự khác biệt giữa số người đến và rời khỏi Anh : cụ thể là trong năm 2024, có 948.000 người đến Vương quốc Anh và có 517.000 người rời đi, tạo ra con số chừng 430.000, thấp nhất từ 3 năm, cho thấy các chính sách di trú khắt khe hơn từ được đưa ra thời chính phủ tiền nhiệm của Đảng Bảo thủ đã phát huy tác dụng. Thế nhưng, Đảng Lao động cầm quyền vẫn muốn cắt giảm tiếp số người tới Anh, đồng thời khuyến khích người có “tiềm năng lớn về tri thức” và các “nhân tài toàn cầu” (global talent) tới Anh. Tức là Anh muốn nhận người tài giỏi, có bằng cấp, tay nghề cao, và giảm người tay nghề thấp. Còn người xin tỵ nạn thì sẽ bị thanh lọc mạnh tay, ngăn không cho họ định cư ở lại. RFI : Anh có thể giải thích thêm là chính sách ưu tiên nhập cư cho “các cá nhân có tiềm năng lớn” (HPI-High Potential Individuals) và ‘thị thực tài năng toàn cầu’ (Global Talent Visa) mà Anh đưa ra nghĩa là gì ? TTV Nguyễn Giang : Đầu tiên là Global Talent Visa, tạm dịch là visa tài năng toàn cầu, còn trong hồ sơ bộ Nội Vụ có ký hiệu Tier 1 visa cho “exceptional talent’ (tài năng vượt trội), dành cho bất cứ ai trên 18 tuổi, được công nhận thành danh trong các ngành khoa học, nghiên cứu, nghệ thuật, văn hóa và công nghệ kỹ thuật số (digital technology). Tiêu chuẩn là ai từng đoạt một giải thưởng có uy tín trong lĩnh vực tài năng của mình đều được xin visa này. Nếu không, họ phải có thư giới thiệu của nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực đó. Họ có quyền khi sang Anh mới tìm việc và có thể xin được visa 5 năm. Tất nhiên là người vào Anh theo diện này không được nhận trợ cấp xã hội. Thực tế thì loại visa này đã có từ năm 2020 và từ đó đến này mới cấp cho khoảng 4000 trường hợp, đa số là công dân Mỹ và Canada. Nay chính phủ quảng bá mạnh hơn cho loại visa tài năng này để giúp kinh tế, khoa học, văn hóa Anh phát triển thêm. Loại thứ nhì là visa cho các cá nhân có tiềm năng cao. Visa này nhắm tới những ai, trong vòng 5 năm trở lại đây, đã tốt nghiệp một đại học nằm trong danh sách các trường top 50 thế giới mà Anh coi trọng nhất, ở Mỹ, Pháp, Canada, Đức, Hà Lan, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Nhật Bản, Hồng Kông, Singapore, Trung Quốc và Úc. Tên các trường này được đăng và cập nhật hàng năm theo danh sách chính phủ Anh công bố. Trong giai đoạn 2024-10/2025 thì có 45 trường như vậy, gồm cả các đại học nổi tiếng ở Trung Quốc như Thanh Hoa, Bắc Kinh (Bắc Đại), Giao Thông (Thượng Hải)... Người có bằng đại học được 2 năm, có học vị tiến sĩ ở các trường trong top 50 này thì được luôn 3 năm thị thực làm việc ở Anh. Đặc biệt, visa này cho phép đem theo thân nhân, thời gian xử lý chỉ mất khoảng 3 tuần, nếu xin từ bên ngoài Anh. Ngoài ra, cần chứng chỉ tiếng Anh phù hợp. RFI : Việc mời gọi nhân tài hay các cá nhân có tiềm năng lớn này khác gì so với các nhóm lao động bình thường như giảng viên đại học, chuyên gia IT, doanh nhân muốn tới Anh làm việc và định cư? TTV Nguyễn Giang : Thực ra,Anh đã có chính sách visa thu hút khối lao động có tay nghề, gọi là “skilled worker visa” (Tier 2). Để nhận visa này chỉ cần có chủ lao động ở Anh, là công ty được bộ Nội Vụ chấp thuận, cho tuyển nhân công từ nước ngoài, mời làm bằng hợp đồng với lương tối thiểu là 38.700 bảng/năm. Nhưng nay, thông điệp là Anh ưu tiên đón nhận nhân tài hay chuyên gia ở ba nhóm ngành nghề : 1) công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI); 2) nghiên cứu hóa sinh và giải mã di truyền học (biosciences, genomics, dược phẩm cao cấp), và 3) công nghệ năng lượng sạch và bền vững. RFI : Bối cảnh Anh nhấn mạnh thông điệp “mời gọi nhân tài” vào lúc này có những lý do gì ngoài kinh tế hay không? TTV Nguyễn Giang : Chính sách này là để đối phó với áp lực chính trị từ các đảng cực hữu nhằm hạn chế nhập cư, đồng thời cũng phù hợp với mục tiêu phát triển dài hạn của nền kinh tế. Ngoài ra thì đây là việc phải làm vì giáo dục đại học, công nghệ, kỹ thuật ở Anh từ lâu nay vẫn dựa vào nguồn nhân lực quốc tế để duy trì hoạt động-phát triển. Thiếu họ thì nhiều trường đại học sẽ phải đóng cửa. Ví dụ, số liệu của trang UniversitiesUK.ac.uk về giáo dục đại học cho biết trong niên khóa 2022-2023, có 77.725 người làm trong ngành là nhân viên quốc tế, chiếm 32,7% tổng số, và đây là số tăng lên gần 5% từ niên khóa trước (cụ thể là 4,9%). Đó là số phần trăm tính trung bình toàn hệ thống giáo dục, còn trong các bộ môn kỹ thuật cơ khí, tự động thì 49,2% là người từ nước khác tới (49.2%). RFI : Cuối cùng, theo anh thì cách mà chính phủ Vương quốc Anh mời gọi nhân tài như thế có gì đáng nói và có đạt được mục tiêu thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao hay không? TTV Nguyễn Giang : Đầu tiên xin bình luận về việc Anh lập ra khá chủ quan, bảng danh sách 45-50 đại học mà Anh cho là hàng đầu thế giới và ưu tiên những người học ở đó ra được đặt cách nhập cư. Danh sách này chưa phản ánh đúng thực tế về giáo dục đại học toàn cầu. Ví dụ tôi thấy Đài Loan không có trường nào trong danh sách đó, nhưng Đài Loan lại là nơi có những trung tâm công nghệ bán dẫn nhất thế giới, hơn cả Anh, Mỹ và Nhật. Rất nhiều trường đại học châu Âu cũng không có tên. Vậy thì danh sách đó có đúng không? Ngoài ra, so sánh 45 trường đó và 24 đại học trong nhóm các trường ưu tú (Russel Group) ở Anh cũng không thể nói là bên nào hơn. Ví dụ một sinh viên học xong ĐH University College London - trường trong top 5 ở Anh về khoa học, đứng cao hơn nhiều trường về xếp hạng quốc tế trong danh sách 45-50 trường ĐH ‘hàng đầu thế giới’ mà bộ Nội Vụ Anh lập ra để tuyển chuyên gia - chỉ nhận lương chừng 30 nghìn bảng/năm. Thế mà chính phủ muốn các công ty bỏ tiền ra tuyển người nước ngoài với lương tối thiểu gần 40 nghìn bảng, chịu thêm phí visa, bảo hiểm y tế vào Anh làm với visa chỉ cư trú 2 năm. Đó không phải là bài toán tốt về kinh tế cho các doanh nghiệp. Cho nên chính sách này xem ra chưa thỏa đáng. Quan trọng hơn, Anh cần có chính sách tạo điều kiện thuận lợi hơn về cư trú, về cơ hội việc làm và môi trường làm việc. Ví dụ theo một đánh giá của Pippa Ebel (12/2024) : về mức dưới tiến sĩ tức là học lấy bằng cử nhân thì sinh viên Trung Quốc đóng góp 2,3 tỷ bảng Anh cho kinh tế Anh một năm nhưng khả năng tìm được việc làm tại Anh sau khi tốt nghiệp rất thấp. Không ai giúp họ tìm việc cả, khiến nảy sinh cáo buộc Anh coi sinh viên Trung Quốc như “hầu bao để rút tiền”. Thái độ chỉ nhắm vào lợi ích kinh tế ngắn hạn (short-termism) bị các giáo sư như David Willett ở King’s College London phê phán. Các điều tra về sinh viên quốc tế sau khi tốt nghiệp ở Anh 15 tháng cho thấy sự dịch chuyển cao (transient character) của dòng nhân lực sau đại học trên thế giới. Nói ngắn gọn thì học ở Anh xong họ sẽ đi tới chỗ nào có việc tốt chứ không phải cố mà ở lại Anh. Một nghiên cứu của trường ĐH Đông Luân Đôn (UEL-University of East London) thực hiện ở ba thành phố của Ấn Độ về các cựu sinh viên tốt nghiệp ở Anh về nước tham gia lực lượng lao động mang tính toàn cầu, sẵn sàng di chuyển tiếp sang nước khác và đổi ngành nghề. Việc đóng góp trở lại cho quan hệ Anh-Ấn là chuyện khó. Theo tôi thì mời gọi nhân tài là tốt nhưng muốn giữ chân họ bền vững thì Anh phải tạo ra môi trường làm việc tốt hơn các nước cùng đẳng cấp, có ưu đãi cụ thể và lâu dài và để họ phát huy tài năng thì người ta mới tới và tới rồi mới ở lại. Thu hút nhân tài thế giới là cuộc chạy đua khá mãnh liệt. Anh quốc đang đi đúng hướng nhưng cần phải làm tốt hơn nữa mới thành công.…
T
Tạp chí xã hội


1 Cành Cọ Vàng 2025 : Khi điện ảnh vẫn là tiếng nói chính trị 9:29
9:29
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:29
Liên hoan phim Cannes 2025 đã vinh danh đạo diễn Iran Jafar Panahi với giải Cành Cọ Vàng cho bộ phim "Un simple accident" . Tác phẩm không chỉ là một thành tựu nghệ thuật xuất sắc mà còn là biểu tượng của sự kháng cự và hy vọng trong bối cảnh chính trị đầy biến động. Sự kiện này một lần nữa khẳng định mối liên hệ chặt chẽ giữa điện ảnh và chính trị, nơi nghệ thuật trở thành tiếng nói mạnh mẽ chống lại áp bức và bất công. “Liên hoan phim Cannes 2025 là liên hoan của Jafar Panahi”, như nhận định của nhà phê bình điện ảnh Peter Bradshaw trên tờ The Guardian. Sự xuất hiện của đạo diễn Iran trên thảm đỏ tại Cannes, đầy bất ngờ, thu hút sự quan tâm đặc biệt sau 15 năm vắng bóng tại các sự kiện quốc tế, vì bị tước hộ chiếu, bị cầm tù. Với bộ phim “Un simple accident” , tạm dịch là “Một tai nạn đơn thuần”, Panahi đã chinh phục ban giám khảo, mang về giải Cành Cọ Vàng, bổ sung vào bộ sưu tập tượng vàng tại các giải thưởng điện ảnh lớn ở châu Âu (Sư tử vàng, The Circle, 2020; Gấu vàng,Taxi Téhéran, 2015; Ống Kính Vàng, The white ballon, 1995). Giải Cành Cọ Vàng được cho là dành cho vị đạo diễn can đảm nhất, xứng đáng nhất tại mùa giải năm nay, bởi sự liều lĩnh của ông, bất chấp làm phim, dù có bị cấm đoán gây khó dễ. Trả lời phỏng vấn của RFI Pháp ngữ tại Cannes, ông Panahi giải thích thêm về những khó khăn khi phải lén lút quay phim ở Iran. “Nhìn từ bên ngoài thì sẽ rất khó để nói tình hình ở bên trong ra sao. Ví dụ, khi một nơi bị đánh bom, ở bên ngoài mọi người thấy rằng nơi đó bị tấn công, nhưng cũng thấy là có người sinh sống ở đó và không thể tưởng tượng được họ sống thế nào. Thực tế là họ vẫn sống. Khi hiểu được những phức tạp của việc làm phim, dựa vào kinh nghiệm trong quá khứ, và hiểu quy trình, thì chúng tôi biết là phải hành động nhanh chóng. Chúng tôi mất khoảng 25 ngày để quay bộ phim này. Trong những ngày cuối, thông tin về đoàn làm phim đã bị rò rỉ, và chính quyền vội vã đến, nhưng họ lại không tìm thấy bất cứ thiết bị nào, hay kịch bản, thước phim nào. Do đó, họ không thể bắt chúng tôi. Nhưng ngày hôm sau, họ đã gọi cho một số người trong đoàn làm phim, và ra tối hậu thư cấm chúng tôi làm việc tiếp. Chúng tôi đã hoãn lại một tháng và với một đội ngũ mới, hoàn thiện bộ phim trong một hoặc hai ngày, với những cảnh quay cuối cùng”. Un simple accident là một trong những bộ phim chính kịch nhân văn, sắc sảo, dí dỏm và sâu sắc của Jafar Panahi, "cho thấy những áp bức về chính trị và tính phản kháng đã ăn sâu vào đời sống thường ngày của người Iran như thế nào". Từ một tai nạn đơn thuần đến tai nạn của cả xã hội Bộ phim được mở ra bằng “một tai nạn nhỏ”, với nhân vật Eghbal chở người vợ đang mang thai và cô con gái nhỏ trên xe ô tô, thì vô tình đâm phải chó, khiến xe bị hỏng. Tai nạn này dẫn Eghbal đến nơi Vahid làm việc để sửa xe. Tiếng bước chân và giọng nói của Eghbal quá quen thuộc, quá ám ảnh, khiến Vahid liên tưởng đến kẻ từng tra tấn anh trong tù, hủy hoại cuộc đời mình. Không suy nghĩ nhiều, Vahid đã bắt cóc Eghbal, đào một hố tại sa mạc, định chôn sống Eghbal. Nhưng chưa từng thấy mặt kẻ tra tấn mình, khiến anh do dự, không chắc có đúng là người mình cần tìm hay không, Vahid quy tụ những nạn nhân như anh, từng bị ngục tù đày đoạ đến nhận diện. Không cần những cảnh máu me bạo lực, qua lời kể của những nạn nhân mà khán giả hiểu được vết thương tâm lý mà chế độ bạo quyền để lại sâu hoắm, đau đớn, dã man ra sao. Ngay cả đến khi được trả tự do, cuộc sống ở bên ngoài vẫn chẳng khác gì với ngục tù tăm tối. Tình huống mà đạo diễn tạo ra cũng thật trớ trêu với hình ảnh cặp đôi trong bộ đồ cưới đi chụp ảnh một ngày trước lễ thành hôn, chen chúc trong xe tải, sẵn sàng bỏ lỡ hôn lễ để “xử lý” theo cách của họ kẻ từng tra tấn mình, để khép lại quãng thời gian đau đớn đó. Khán giả tại Cannes đã bị ấn tượng bởi một hình ảnh rất mạnh trong bộ phim : hố chôn mà Vahid đào trên sa mạc. Phải chăng là một hình ảnh mang tính chính trị, là mồ chôn cho nỗi đau tập thể tại Iran ? Đạo diễn Panahi giải thích : “ Tình hình tại Iran hiện nay giống như một hình thức cầm tù, khi họ bảo phải mặc gì, nghĩ gì, phải làm gì, không được làm gì,… Người dân bị giới hạn, bị trói buộc vào một hệ tư tưởng, một hình thức thiêng liêng nào đó. Dù có ra khỏi nhà tù nhỏ nhưng sau đó lại bị giam ở trong một nhà tù lớn hơn, là cả lãnh thổ Iran. Tôi chắc chắn rằng không chế độ nào có thể tồn tại vĩnh viễn. Một ngày nào đó, tôi không biết là khi nào, nhưng điều đó sẽ xảy ra. Khi một chế độ cầm quyền là cái vỏ rỗng trên mọi phương diện, khi xét về khía cạnh kinh tế, chính trị, văn hóa, môi trường… Tất cả điều này cho thấy chế độ đó đã sụp đổ. Dù vậy, chế độ ấy vẫn tồn tại ở bề ngoài, nhờ vào bạo lực, quân đội và tài chính, chứ không còn vì tính chính danh hay được lòng dân. Nếu không làm gì để thay đổi thì đồng nghĩa với việc, mỗi ngày, chế độ đó đang tự cầm xẻng đào mồ chôn mình”. "Cành Cọ Vàng 2025 là một lựa chọn nghệ thuật, về tính nhân văn và có cả yếu tố chính trị" Nếu như nửa đầu bộ phim tập trung khắc họa các tuyến nhân vật đều mang trong mình khát khao trả thù bằng mọi giá, thì nửa sau lại mở ra một bước ngoặt đầy kịch tính và cảm xúc. Khi con gái của Eghbal gọi điện cầu cứu, thông báo với cha cô - đang bị nhốt trong một chiếc quan tài đặt trong xe của Vahid, chờ bị "xử lý" - phải trở về vì người vợ đang mang thai đã bất tỉnh trong cơn trở dạ. Mọi thứ bỗng chốc đảo chiều. Lúc này, những người từng mang nỗi đau do Eghbal gây ra, buộc phải đối mặt với lựa chọn nghiệt ngã: tiếp tục trừng phạt hay cứu lấy gia đình của kẻ thù? Nhưng tình người trỗi dậy, và không ai có thể quay lưng trước sự sống. Cuối cùng, chính Vahid đã đưa vợ của Eghbal đến bệnh viện. Anh trả viện phí bằng số tiền ít ỏi tích góp, lại phải móc túi trả thêm một khoản hối lộ y bác sĩ, vì đó là “quy tắc” nơi anh đang sống. Un simple accident được cho là bộ phim thể hiện tính “chính trị” nhất trong sự nghiệp điện ảnh của Panahi. Quyết định của ban giám khảo liệu có bị ảnh hưởng bởi tính chính trị không, khi phương Tây coi vị đạo diễn người Iran là tượng đài phản kháng chống lại chế độ độc tài ở Iran ? Trong buổi họp báo sau lễ bế mạc, chủ tịch ban giám khảo, diễn viên Juliette Binoche giải thích : “Lựa chọn của chúng tôi là một lựa chọn nghệ thuật, về tính nhân văn và có cả yếu tố chính trị. Đây là một bộ phim vươn lên từ sự phản kháng và khát vọng sống còn. Nghệ thuật luôn chiến thắng. Điện ảnh có thể chuyển hóa những thực tại tưởng chừng không thể nào tồn tại nổi. Trong một thế giới đầy bạo lực, t hật đáng kinh ngạc khi một đạo diễn từng bị cầm tù như Panahi lại có thể kể một câu chuyện nhân văn đến thế, thật đáng kinh ngạc, chứ không phải là hành động trả đũa. Bộ phim mang đến niềm hy vọng mãnh liệt, gần như là phi lý trong hoàn cảnh tăm tối, với tinh thần bao dung sâu sắc. Bộ phim nói với chúng ta rằng, có thể chọn một cách sống khác, một cách sống tốt đẹp hơn. Nếu chúng ta không dang tay, đón nhận, tiến về phía đối phương, thì chúng ta không còn là con người nữa.” Panahi và tuyên ngôn nghệ thuật chống lại chế độ độc tài Nhìn từ giới phê bình điện ảnh quốc tế, trang New Yorker cho rằng chiến thắng của Panahi là “ một tuyên ngôn mạnh mẽ về sức mạnh của nghệ thuật chống lại các chế độ độc tài ”, nhấn mạnh rằng bộ phim là “ một lời cảnh báo gửi đến các chính quyền chuyên chế trên toàn thế giới ”. Tạp chí Vogue thì dự đoán Un simple accident có thể là ứng cử viên sáng giá cho giải Đạo diễn xuất sắc và Kịch bản gốc tại Oscar 2026, dù khả năng tranh giải Phim quốc tế xuất sắc có thể gặp khó khăn do các hạn chế từ chính phủ Iran. Còn tại Iran, theo AP, các phương tiện truyền thông Nhà nước chỉ trích bộ phim là “ sự pha trộn giữa dối trá và bôi nhọ ”, nhưng các nhà hoạt động cải cách và nhân quyền, bao gồm cả người đoạt giải Nobel Hòa bình Narges Mohammadi, ca ngợi đây là “ chiến thắng của nhân quyền và sự kiên cường nghệ thuật ”. Nói đến mối liên hệ giữa điện ảnh và chính trị, hàng năm, chủ tịch của liên hoan phim Cannes Thierry Fremaux đều phải đối mặt với câu hỏi « liệu những phim được lựa chọn có phản ánh xã hội ? » Câu trả lời của ông, theo France Culture, là « có », dù các bộ phim không trực tiếp có liên can đến chính trị. Tại Liên hoan phim năm nay, màu sắc chính trị cũng đã thể hiện rõ ngay từ vài giờ trước lễ khai mạc. Ban đầu hơn 300 nghệ sĩ, đã ký tên bày tỏ ý kiến trên báo Pháp Libération, lên án sự im lặng đối với cuộc diệt chủng ở Gaza, « từ chối để nền nghệ thuật thứ bảy trở thành đồng lõa », con số này sau đó đã lên đến 900, gồm nhiều người sao nổi tiếng như Pedro Pascal, hay diễn viên Pháp Catherine Deneuve, và cả chủ tịch ban giám khảo Juliette Binoche. Chủ tịch ban giám khảo Juliette Binoche đã chọn lễ khai mạc để lên án các cuộc chiến đang diễn ra, từ Ukraina cho đến cuộc xung đột Israel-Palestine, đồng thời tưởng niệm nhà báo ảnh Fatma Hassouna, bỏ mạng tại Gaza trong các cuộc oanh kích của Israel hôm 16/04, chỉ sáu ngày sau khi Liên hoan Cannes công bố tên phim tài liệu về cô được lựa chọn chiếu ở Cannes. Nhiều tác phẩm được trình chiếu tại Liên hoan năm nay cũng đề cập đến số phận của những người Palestine khốn khổ ở Gaza. Những Cành Cọ Vàng có yếu tố chính trị Nếu nhìn lại lịch sử 78 mùa liên hoan phim Cannes, không ít lần Cành Cọ Vàng được trao với hàm ý chính trị rõ nét, cho thấy sự kiện này không chỉ là sân chơi của nghệ thuật mà còn là diễn đàn phản chiếu những chuyển biến chính trị, xã hội đương đại. Ví dụ, năm 1979, Apocalypse Now của Francis Ford Coppola không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là lời lên án sâu sắc về chiến tranh Việt Nam và những hậu quả tàn khốc của cuộc chiến. Hay bộ phim 4 Months, 3 Weeks and 2 Days của đạo diễn Cristian Mungiu (2007), được coi là một ám ảnh điện ảnh về cuộc sống dưới chế độ Ceausescu ở Romania, khi việc phá thai bị cấm tuyệt đối. Bộ phim không chỉ phơi bày sự tàn nhẫn của chế độ độc tài mà còn lên tiếng mạnh mẽ về quyền của người phụ nữ và quyền con người trong một xã hội bị áp bức. Hay tại mùa liên hoan năm 2004, ban giám khảo dưới sự chủ trì của Quentin Tarantino, trao giải thưởng cao quý nhất cho phim Fahrenheit 9/11 của đạo diễn Michael Moore, chỉ trích gay gắt chiến tranh Iraq và chính quyền tổng thống Bush sau vụ tấn công ngày 11/09. Trước làn sóng chỉ trích chính trị lấn sân điện ảnh, Tarantino giải thích : “Nếu bộ phim đó tồi, thì cho dù nó có ủng hộ những quan điểm chính trị của tôi, tôi cũng sẽ không bảo vệ nó. Tôi xin nhắc lại: ưu tiên hàng đầu của tôi không phải là chính trị, mà là điện ảnh. Thông điệp chính trị chỉ thực sự giá trị khi được truyền tải qua một tác phẩm điện ảnh xuất sắc”.…
T
Tạp chí xã hội


1 Sứ quán Pháp tại Việt Nam làm cầu nối cho điện ảnh Việt tại Chợ phim Cannes 2025 8:30
8:30
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요8:30
Tại liên hoan phim Cannes lần thứ 78, chương trình Fast Track to Cannes Market - Lối đi tắt tới chợ phim Cannes, do sứ quán Pháp ở Việt Nam tài trợ từ 4 năm qua, tiếp tục đưa các tài năng trẻ Việt Nam đến chợ phim, giao lưu, tiếp xúc với các hoạt động thương mại và các chuyên gia quốc tế trong nền nghệ thuật thứ bảy. Trong thông cáo báo chí, đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet khẳng định, trong bối cảnh thị trường điện ảnh Việt Nam ngày càng sôi động, các bộ phim được chiếu ở rạp ngày càng đa dạng, “chúng tôi thấy cần thiết phải tạo điều kiện thuận lợi cho sự hiện diện của các chuyên gia trẻ tại Cannes để giúp họ làm quen với điểm hẹn điện ảnh lớn nhất thế giới. Tại Cannes, họ có thể mở rộng mạng lưới quan hệ chuyên môn và tham gia vào sự phát triển quốc tế của điện ảnh Việt Nam.” Nhằm “quốc tế hóa điện ảnh Việt Nam” , chương trình Fast Track to Cannes Market năm nay đã tài trợ toàn bộ chi phí đến Chợ phim tại Cannes từ ngày 13-21/05/2025, cho hai chuyên gia trẻ Việt Nam là Phạm Hoàng Ân, giám đốc bản quyền tại Khang Media và Nguyễn Huy Thành, giám đốc rạp chiếu phim White Light cinéhub, chuyên chiếu phim nghệ thuật. Dưới sự hướng dẫn của Jérémy Segay, tùy viên nghe nhìn khu vực Đông Nam Á của sứ quán Pháp tại Việt Nam, hai chuyên gia trẻ Việt Nam đã có thể gặp gỡ các chuyên gia Pháp và quốc tế, tham gia vào các hoạt động khác nhau tại Chợ phim, để hiểu rõ hơn về các phương thức chiến lược quảng bá điện ảnh ra thị trường quốc tế. Đưa điện ảnh Việt đến gần hơn với thế giới Trả lời RFI Tiếng Việt, ông Jérémy Segay cho biết : “ Vào năm 2017, Việt Nam có gian hàng tại Chợ Phim, nhưng không phải năm nào cũng xuất hiện, và cũng không có nhiều chuyên gia Việt Nam đến tham dự sự kiện này. Do đó, chúng tôi tìm cách để giới thiệu, hỗ trợ các chuyên gia đến sự kiện này, để họ nhận thức được tầm quan trọng của sự kiện và tiềm năng phát triển điện ảnh, phát triển doanh nghiệp của họ khi đến Chợ Phim tại Cannes ». Liên hoan phim Cannes không chỉ là một lễ hội điện ảnh hào nhoáng, mà còn là một “trường học lớn” của điện ảnh toàn cầu, cho phép các nhà làm phim học hỏi xu hướng, kỹ thuật, cách phát hành, và mô hình kinh doanh. Phạm Hoàng Ân, giám đốc bản quyền tại Khang Media, lần đầu tiên đến Cannes, cho rằng đây là cơ hội để tìm kiếm những nhà đồng hành trong quá trình làm phim hoặc phát hành phim. Anh nói : « Cannes là một nơi về điện ảnh rất là đa dạng, chào đón tất cả những người làm phim với nhiều mục tiêu, nhiều thể loại. Ở đây tôi có thể thấy là các bạn vừa làm phim thương mại, vừa làm phim độc lập hay các phim ngắn cũng tìm kiếm được rất là nhiều cơ hội. Việt Nam rất là cần những bước đi ra thế giới để biết là thế giới đang làm gì đặc biệt là các bạn trẻ như tôi. Để biết được thị trường điện ảnh chung của thế giới họ đang có xu hướng gì. » Đối với nhà phát hành kỳ cựu như Trịnh Hằng, giám đốc điều hành công ty Skyline Media, đi cùng đoàn Việt Nam, dưới sự hỗ trợ của ông Jérémy Segay, chợ phim Cannes là nơi để nhìn rõ khoảng cách giữa Việt Nam và thế giới. Chị chia sẻ : « Bản thân là một nhà làm phim tại Việt Nam, khi đến đây thì tôi nhận ra rằng vị trí của phim Việt Nam rất còn non trẻ. Tất cả những khoảng cách về chất lượng phim, về chuyên môn, về điện ảnh, về tất cả mọi thứ thì đều ở một cấp bậc rất là xa. Chương trình của lãnh sự quán Pháp đã tạo điều kiện cho rất nhiều các bạn làm phim trẻ có cơ hội đến đây để học hỏi. Bởi vì nó thật sự giúp ích cho việc đóng góp cho chất lượng phim điện ảnh về sau tại Việt Nam. » Thị trường Việt Nam sôi động nhưng còn nhiều rào cản « N gười Pháp vẫn chưa hiểu rõ về điện ảnh Việt Nam », dưới góc nhìn của Jérémy Segay, tùy viên nghe nhìn khu vực Đông Nam Á, từ 3 năm qua. Khi nhắc đến phim Việt Nam, người ta thường nghĩ đến Mùi Đu Đủ Xanh của Trần Anh Hùng, nhưng đó là phim được sản xuất tại Pháp. Trên thực tế, thị trường điện ảnh tại Việt Nam rất khác. Việt Nam là một trong những nước duy nhất mà lượng vé bán tại rạp gia tăng (lên đến 22% so với năm 2024). Bà Trịnh Hằng bổ sung : « Việt Nam là một trong những thị trường cực kỳ sôi động tại Đông Nam Á khi mà lớp trẻ vẫn còn có thói quen ra rạp để xem phim, cho nên việc mua phim nước ngoài để đem về Việt Nam chiếu vẫn còn rất sôi động. Việt Nam vẫn còn là một trong số rất ít những thị trường còn lại trên thế giới mà khán giả vẫn rất thích được ra rạp chiếu phim, trong khi cả thế giới đang dần có thói quen xem từ các nền tảng xem phim tại nhà. » Trong quý đầu của năm 2025, theo báo chí trong nước, nhiều phim Việt Nam đã « cháy » vé tại rạp, với doanh thu kỷ lục, hàng trăm tỷ đồng, ví dụ như Bộ Tứ Báo Thủ của Trấn Thành, Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối của Bùi Thạc Chuyên, hay Nhà Gia Tiên của Huỳnh Lập. Năm 2024, Box Office Vietnam công bố, tổng doanh thu phòng vé Việt Nam đạt gần 4.700 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay, trong đó riêng các phim Việt đạt khoảng 1.900 tỷ đồng, chiếm khoảng 40%. Chỗ đứng mong manh cho phim nghệ thuật Nếu như điện ảnh Việt phát triển nhanh về số lượng, tập trung vào mục đích giải trí, phục vụ thị hiếu của khán giả, thì các cơ chế hỗ trợ làm phim vẫn còn hạn hẹp, đặc biệt là cho các nhà làm phim trẻ độc lập, đi theo con đường phim nghệ thuật. Anh Trần Đắc Phúc, đồng sáng lập CLB Whitelight Cinéhub, từng là một trong những người được hưởng tài trợ của sứ quán Pháp đến Chợ Phim Cannes, nêu ra những khó khăn đối với các nhà làm phim trẻ, không chỉ thiếu kinh nghiệm, mà còn cả hệ thống cơ sở vật chất thiết bị, trang thiết bị, phòng chiếu và cả công tác hậu kỳ. « Các bạn trẻ phải tự làm những cái việc đấy và các bạn sẽ phải tự xoay sở tất cả nguồn lực tài chính. Đội ngũ nhân sự cũng thường là những người trẻ, làm việc trên tinh thần là giúp đỡ lẫn nhau, thay vì tính phí nhau. Trên tinh thần đấy, dựa trên sự non trẻ đấy và việc thiếu các nguồn lực tài chính, mình thấy thiệt thòi rất lớn cho ngành, cho nền làm phim độc lập ở Việt Nam. » CLB White Light Cinéhub, kết hợp với một hãng hậu kỳ của Thái Lan và Viện Pháp tại Việt Nam, mở ra rạp chiếu phim nghệ thuật đầu tiên tại Việt Nam. Rào cản kiểm duyệt và giới hạn sáng tạo Bên cạnh vấn đề tài chính và thị hiếu khán giả, việc kiểm duyệt phim cũng là thách thức. Liệu đó có phải rào cản lớn nhất cho các nhà làm phim trẻ, muốn dấn thân vào con đường nghệ thuật thứ bảy ? Những quy định khó khăn trong việc cấp phép làm phim, kiểm duyệt tại Việt Nam tác động như thế nào đến hành trình sáng tạo ? Giám đốc điều hành công ty phát hành phim Skyline Media, Trịnh Hằng nhận định: « Khi các bạn sống ở đất nước nào thì các bạn phải hiểu về nguyên tắc, những nguyên tắc và những cách nghĩ về tình hình chính trị của đất nước đó. Mỗi quốc gia có những nguyên tắc rất khác nhau. Khi các bạn hiểu được điều đó và các bạn sáng tạo thì chúng ta vẫn có thể sáng tạo được. Khi chúng ta thật sự biết tất cả giới hạn của chúng ta là gì thì chúng ta sáng tạo trong cái vùng an toàn đó. » Về phần mình, ông Jérémy Segay nhận định rằng : « Chính quyền Việt Nam khá chậm trễ trong việc quảng bá và có vẻ xem nhẹ tầm quan trọng của điện ảnh. Trong khi đó, điện ảnh là một công cụ gây ảnh hưởng và cũng là cách để quảng bá du lịch hiệu quả. Nhưng tôi nghĩ họ đang dần nhận thức được điều này. Ví dụ như tại liên hoan phim Cannes năm nay, nhiều quan chức đã đến Cannes, nêu ra những biện pháp để quảng bá du lịch... Phải nói rằng phần lớn các phim nước ngoài lấy bối cảnh ở Việt Nam nhưng lại được quay ở Thái Lan, bởi vì cho đến nay, các quy định về cấp phép quay phim, làm phim vẫn chưa rõ ràng ». Pháp đồng hành cùng điện ảnh Việt Tại Việt Nam, tùy viên nghe nhìn Jérémy Segay cho biết, sứ quán Pháp và Viện Pháp không chỉ hoạt động tích cực trong việc quảng bá điện ảnh Pháp, hỗ trợ phát hành phim Pháp tại Việt Nam, mà còn đồng thời hỗ trợ các nhà làm phim trẻ của Việt Nam thông qua các hình thức khác nhau. Cụ thể, Pháp thường xuyên mời chuyên gia sang Việt Nam và hỗ trợ chi phí cho nhà làm phim Việt tham gia các sự kiện quốc tế. Ví dụ, đạo diễn Lê Ngọc Duy có phim ngắn được mời đến La Quinzaine des cinéastes tại Cannes năm nay. Từ năm 2022, Pháp là đối tác của sự kiện “Autumn Meeting” - Gặp gỡ mùa thu , một cuộc hẹn điện ảnh do đạo diễn Phan Đăng Di đồng khởi xướng. Tại sự kiện này, Pháp cũng đã đề xuất Trung tâm điện ảnh quốc gia Pháp (CNC) lập ra một quỹ học bổng hỗ trợ làm phim. Trong lĩnh vực phim hoạt hình, sứ quán Pháp đã hỗ trợ thành lập Hiệp hội Kỹ xảo và Hoạt hình Việt Nam (VAVA), tập hợp các studio trong nước, và tổ chức các khoá đào tạo với sự hợp tác của trường Gobelins (Paris), một trường danh tiếng trong ngành hoạt hình. Năm 2025, Pháp tài trợ cho gian hàng của Việt Nam tại Liên hoan phim hoạt hình Annecy (từ ngày 9 đến 14/6).…
T
Tạp chí xã hội


1 Anh chống buôn người và nhập cư trái phép từ Việt Nam : Từ răn đe đến giáo dục 17:12
17:12
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요17:12
Đại sứ quán Anh tại Hà Nội đang tuyển dụng vị trí Quản lý Dự án Phòng chống mua bán người và Nô lệ hiện đại, để quản lý các dự án về phòng chống nô lệ hiện đại do chính phủ Anh tài trợ tại Việt Nam. Biện pháp này cũng đồng thời hỗ trợ chống lại nạn mua bán người và nâng cao năng lực ứng phó với nạn mua bán người tại Việt Nam. Hạn nộp đơn là ngày 01/06/2025. Từ khi chính phủ Lao động lên cầm quyền, Anh cũng tăng cường các biện pháp cứng rắn hơn đối với làn sóng người nhập cư “phi thông lệ” (irregular arrivals) vào Anh nói chung, và người từ Việt Nam tới Anh qua ngả Pháp và châu Âu lục địa theo đường biển nói riêng đã trở thành chủ đề hợp tác Anh-Việt trong tinh thần bảo vệ biên giới và chống di cư trái phép. Vậy tình hình hiện nay ra sao và tại Anh, bên cạnh các đảng chính trị, thì tiếng nói của xã hội dân sự, giới nghiên cứu ra sao ? Thông tín viên Nguyễn Giang từ Luân Đôn trả lời chương trình RFI về đề tài này : RFI : Anh tiếp tục đẩy mạnh các dự án mà chính phủ tiền nhiệm của đảng Bảo thủ cũng như chính phủ đương quyền của đảng Lao động gọi là “nạn nô lệ hiện đại”, không chỉ ở Anh và ngay cả ở Việt Nam . Thông tin mới nhất là gì ? TTV Nguyễn Giang : Vai trò mà Quản lý dự án tại VN mà Anh muốn tuyển để hỗ trợ Đại sứ quán Anh tại Việt Nam trong công tác này : Với mức lương 61 triệu đồng VN một tháng, đây là vị trí quản lý dự án (manager) nhằm hỗ trợ công tác chống lại “nạn mua bán người và nâng cao năng lực ứng phó với nạn mua bán người tại Việt Nam”, theo đúng nguyên văn quảng cáo tuyển dụng. Ngoài ra, người quản lý này còn cần xây dựng các mối quan hệ cấp cao và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chính phủ, các cơ quan phát triển, đối tác thực thi dự án, tổ chức nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ và các bên liên quan khác. Thêm vào đó là vai trò tư vấn chính sách về nạn mua bán người. RFI : Cơ sở pháp lý của sự hợp tác này là gì? TTV Nguyễn Giang : Về hợp tác hai bên, văn bản mà bộ Nội Vụ Anh và bộ Công An Việt Nam, đã ký kết hôm 01/04/2025 tại thượng đỉnh Luân Đôn, có đoạn như sau : « Công tác thực hiện kế hoạch hành động chung [Anh-Việt] đã nhận được khoản tài trợ lên tới 1 triệu bảng cho năm tới thông qua Quỹ Chống Nô Lệ Hiện Đại của Bộ Nội vụ Vương quốc Anh. Kể từ năm 2018, Vương quốc Anh đã đầu tư hơn 7 triệu bảng để tăng cường cho hoạt động chống buôn người của Việt Nam qua Quỹ Nô Lệ Hiện Đại, đã xác định được 720 nạn nhân của nạn buôn người và di cư trong tình trạng dễ bị tổn thương, tiếp cận hơn 7 triệu người qua các chiến dịch nâng cao nhận thức, đồng thời giáo dục 1.936 người muốn di cư về các rủi ro của tội phạm buôn người ». Ngày 6/3/2025, đã có một đoàn đại biểu Vương quốc Anh do ông Adam Gardner - phó cục trưởng Cục Chiến lược quốc tế, Đối ngoại và Đối nội, bộ Nội Vụ Vương quốc Anh dẫn đầu, đã có chuyến thăm và làm việc tại Công an tỉnh Quảng Bình về dự án phòng, chống mua bán người và nô lệ hiện đại. Theo các báo Việt Nam, đây là một phần của dự án « Đấu tranh chống mua bán người và nô lệ thời hiện đại » và hai bên đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng chống mua bán người trên địa bàn tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. Các bài báo ở Việt Nam cũng nhắc lại về Chương trình hợp tác quốc tế từ năm 2019, với việc chính phủ Anh, thông qua Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) và World Vision International (WVI), đã phối hợp tài trợ các hoạt động quan trọng tại Quảng Bình, nhằm nâng cao năng lực cho công an địa phương trong việc phát hiện và xử lý các vụ mua bán người, tăng cường hỗ trợ cho nạn nhân và người di cư dễ bị tổn thương, cũng như cải thiện nhận thức cộng đồng về các phương thức tội phạm và các quy định pháp luật liên quan đến phòng chống mua bán người. Ngoài ra, Anh còn hỗ trợ mô hình sinh kế giúp người dân tìm kiếm công việc ổn định và giảm thiểu tình trạng di cư trái phép. Năm 2024 đã có các hoạt động tuyên truyền bằng tiếng Việt trên mạng xã hội tại Anh và ở Việt Nam (rải tờ rơi) ở một số tỉnh, nêu bật sự nguy hiểm của các tuyến đường di dân lậu vào Anh ... RFI : So sánh công tác này với các hoạt động khác của Anh với các nước châu Âu, châu Á, châu Phi thì có gì khác biệt ? TTV Nguyễn Giang : Chiến lược của Anh gồm hai phần : Răn đe và Giáo dục. Phần 1 gồm các luật mới ra, ngày càng nghiêm khắc, nhằm răn đe việc vi phạm luật nhập cư, « khai thác nô lệ hiện đại », trừng phạt các băng đảng buôn người ... phá các đường dây đưa người bất hợp pháp vào Anh và tăng cường an ninh biên giới (securitisation of borders). Phần 2 là khuyến khích người nhập cư trái phép ra đầu thú và cho hồi hương - ví dụ cho người Albania hồi hương khá nhiều và khá thành công. Keir Starmer vừa sang Tirana để thúc đẩy thêm chương trình này. Và với người đã hồi hương thì trợ giúp để họ không bỏ đi nữa. Ví dụ Anh đang làm như Liên Hiệp Quốc đã làm với thuyền nhân ở Hồng Kông : hỗ trợ tiền tái hội nhập để giúp họ về Việt Nam và không đi tiếp. Xin nhắc Việt Nam chỉ là 1 trong 40 nước mà Anh đang tăng cường hợp tác để chống nạn di dân trái phép. Liên Âu, Pháp, Mỹ cũng tham gia hội nghị thượng đỉnh 31/03 năm nay ở Luân Đôn. Các nước Albania, Kosovo, Serbia, Bắc Macedonia và một số nước châu Phi đều có tên trong danh sách. Thậm chí Anh cũng đối thoại với chính quyền tự trị ở những vùng như Kurdistan thuộc Iraq để triển khai dự án chống buôn người. Cả hai mục tiêu này là để giảm số người di cư, nhập cư vào Anh trái phép vốn đã trở thành vấn đề chính trị nội bộ ở Anh. Các đảng cực hữu hay thiên hữu đều lấy lý do « di dân cao » để tung ra các khẩu hiệu dân tộc chủ nghĩa Anh quốc và buộc chính phủ phải có hành động. RFI : Nhân quyền đóng vai trò gì trong các luật Anh (và EU nói chung) để giải quyết vấn nạn này? TTV Nguyễn Giang : Tại VN cũng đã có các điều luật chống lao động nô dịch, chống bắt người khác làm nô lệ và Điều 8 Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) cụ thể hóa quy định trong Điều 4 Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế nêu rõ : Không ai bị bắt làm nô lệ ; mọi hình thức nô lệ và buôn bán nô lệ đều bị cấm. Không ai bị bắt làm nô dịch. Không ai bị yêu cầu phải lao động bắt buộc hoặc cưỡng bức. Nhưng ở Anh thì vấn đề lại hơi khác. Việc bị cho là « hành vi khai thác nô lệ hiện đại » được báo chí đổ cho một số người Việt Nam làm salon móng tay (nails bar), và họ cho là đây là hình thức làm ăn đặc thù của một số cá nhân người Việt Nam. Xin nhắc rằng rất nhiều bạn bè tôi ở Anh, có làm nghề mở tiệm móng tay, thì đều cho rằng cách mô tả trên là không công bằng, là bôi đen nghề đem lại công ăn việc làm cho nhiều người và họ đóng thuế đầy đủ vào ngân sách nhà nước Anh. RFI : A nh có thể giải thích thêm về khái niệm “nô lệ hiện đại” (modern slavery) mà Anh sử dụng ở đây? TTV Nguyễn Giang : Giải thích về khái niệm này có trong văn bản pháp lý chủ yếu ở châu Âu (EU Directive 2011); ở Luật mà Anh thông qua năm 2015, và được một số cơ quan Liên Hiệp Quốc cũng như các tổ chức từ thiện sử dụng. Một số tài liệu nói (2013-15) trên thế giới có ít nhất 45 triệu nạn nhân từ hơn 100 nước. Xin chú ý là các nước Âu - Mỹ và Úc nói nhiều về « nô lệ hiện đại », nhưng Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore cũng nhận lao động nhập cư, và có cả hiện tượng người Việt Nam làm lậu thì báo chí và chính phủ ko dùng khái niệm này. Giải thích trong trường hợp cụ thể là người Việt Nam làm việc lậu ở một số tiệm làm móng tay ở Anh, tôi xin trích dẫn học giả người Anh, tiến sĩ Tamsin Barber. Bà đề xuất đánh giá lại khái niệm « modern slavery » mà bà cho là có nhiều yếu tố tự nguyện, hành trình sang Anh nguy hiểm nhưng công việc không vất vả, thu nhập cao hơn mức trung bình ở Anh. Theo TS Barber thì nên coi đây là hiện tượng « self-exploitation » mà chúng ta có thể hiểu là « chấp nhận rủi ro, thiệt thòi, thậm chí cực nhọc để tích lũy tiền bạc cho tương lai » ... Còn nếu chỉ nhắm vào các chủ lao động thuê người bất hợp pháp, gọi họ là chủ nô, thì chưa đánh giá đúng hai vấn đề : nhu cầu lao động, cần tuyển nhân công cho nghề làm nails là khá lớn, và có sự tự nguyện nhất định từ phía người không giấy tờ đi tìm việc. RFI : Đánh giá chung về sự thành công, thất bại của các sáng kiến và quy định mới này, anh nghĩ sao? TTV Nguyễn Giang : Tôi nghĩa chống buôn người, chống nạn nô dịch, làm chui, cần đánh giá trong bức tranh chung và di dân quốc tế, gồm cả di cư hợp pháp và bất hợp pháp. Đây là câu chuyện có tầm toàn cầu nên Anh quốc phải tăng cường hợp tác quốc tế thì mức độ thành công mới tăng lên. Một mình nước Anh không thể tự giải quyết được. Bên cạnh lý do chính trị, chiến tranh thì có những lý do kinh tế - xã hội rất quan trọng như chuyện thiếu việc làm ở các vùng nông thôn, đất nông nghiệp bị thu hẹp vì đô thị hóa tăng nhanh, tạo ra di dân nội vùng, di cư trong nước và di dân ra nước ngoài. Ở đâu có việc làm tăng được thu nhập hơn ở quê nhà thì người ta sẽ đi. Và khi ra đi thì có lúc chấp nhận rủi ro, trở thành nạn nhân « bị buôn người » trong một thời gian, ví dụ như vậy. Về tính thuyết phục của các cuộc vận động này, tôi thấy có một vấn đề nhỏ là ngôn ngữ. Về ngôn từ, trong tiếng Việt, theo cá nhân tôi đây là cụm từ khó hiểu. Về văn hóa, VN ko trải qua chế độ nô lệ (có gia nô thời Trần nhưng khác « slaves » ở châu Âu), và tính từ « hiện đại » lại mang nghĩa tích cực. Đúng ra phải gọi là « nô dịch thời hiện đại » » hay các hành vi « bóc lột tinh vi », hay « cưỡng ép lao động, bị lừa, bị ép lao động » như các trung tâm lừa đảo ở Miến Điện, ở Cam Bốt gần đây. Trong tiếng Việt, nô lệ là hình ảnh người bị xiềng xích, đánh đập, bỏ đói hàng ngày ... bị bạo hành liên miên, nhưng trong việc làm chui thì chuyện đó nếu có xảy ra thì chỉ là cá biệt, ngoại lệ, ít ra là với các cửa tiệm. Tất nhiên đây là chúng ta nói về các quán ăn, các tiệm nails. Còn trong các « trại cần sa » do băng đảng kiểm soát thì tính chất « xã hội đen », các vụ bạo hành là có thực, và đó chắc chắn là một hình thức nô lệ hiện đại. Nhưng cần phân biệt hai hiện tượng : làm chui ở các cơ sở kinh doanh nhỏ của người châu Á, và trồng cây gây nghiện, tự nó đã có tính chất hình sự. Các nước Phương Tây, vốn có lịch sử buôn nô lệ rất tàn bạo từ châu Phi, muốn tuyên truyền có hiệu quả, cụ thể là ở Việt Nam, thì cần điều chỉnh khái niệm cho đúng mới thuyết phục.…
Sau khi phân tích màu sắc của hàng ngàn bức hình chụp các vật dụng hàng ngày, các nhà nghiên cứu thuộc nhóm Bảo tàng Khoa học Vương Quốc Anh đã đi tới một khám phá bất ngờ : các màu sắc rực rỡ đang dần biến mất và nhường chỗ cho các tông màu xám. Liệu có phải rằng thế giới đang mất đi màu sắc ? Do đâu mà các gam màu tối và ảm đạm lên ngôi ? Cụ thể, trong số 7083 vật phẩm được nghiên cứu thuộc 21 danh mục, đa phần đều là các vật dụng hàng ngày, từ năm 1800 cho tới nay, màu sắc phổ biến nhất được sử dụng là màu xám than, xuất hiện trong hơn 80% các bức ảnh. Nhưng điều đáng nói hơn là việc sử dụng tông màu xám, đen hay trắng ngày càng gia tăng theo thời gian. Nếu như vào năm 1800, ba màu này chỉ chiếm 15% trên bảng tổng hợp phân tích màu sắc thì đến năm 2020, con số này đã tăng lên tới 40% và đi kèm với đó là sự suy giảm của màu vàng và nâu. Theo thời gian, màu sắc trên các vật phẩm dần trở nên xám hơn và ít đa dạng hơn. Xu hướng này lan rộng trong nhiều lĩnh vực từ sản xuất ô tô đến các thiết bị gia dụng, xâm chiếm địa hạt thời trang và bành trướng tới cả ngành công nghiệp điện ảnh. Vậy do đâu mà thế giới lại ngày càng “xám xịt” ? Tràn lan trong lĩnh vực sản xuất Đầu tiên có lẽ cần kể tới lĩnh vực sản xuất. Có bao nhiêu đồ đạc trong nhà quý vị mang màu trắng, đen hay xám ? Chiếc tivi, điện thoại hay máy tính của quý vị có phải cũng thuộc một trong ba màu sắc trên hay không ? Chiếc xe hơi mà quý vị sở hữu mang màu gì ? Nếu như vào năm 1952, đa phần số xe hơi xuất xưởng mang các màu sắc sống động như đỏ, xanh lá và xanh lam, thì theo France Culture, tới năm 2022, cứ 4 chiếc xe trên đường, lại có tới 3 cái mang màu trắng, đen hoặc là xám. Còn theo khảo sát hàng năm của PPG Industries, công ty hóa chất chuyên sản xuất và phân phối sơn, lớp phủ, sản phẩm quang học và vật liệu đặc biệt, thì màu trắng là màu sơn phổ biến nhất cho xe hơi, chiếm 22%, màu bạc xếp thứ hai với 20%, tiếp theo đó là màu đen với 19%. Đâu là nguyên nhân đằng sau xu thế này ? Liệu có phải do con người đang dần chán ghét một thế giới muôn màu hay có lý do nào khác ? Đài France Culture nhận định nguyên nhân có thể tới từ việc giới tư bản muốn “đồng bộ hoá”, thiết lập một tiêu chuẩn chung cho các sản phẩm để dễ dàng sản xuất hàng loạt. Đồng quan điểm, nhà thiết kế Elvis Hsiao trên trang Medium, cho rằng nhà sản xuất muốn tối ưu hoá hiệu quả bằng cách tạo ra các xu hướng thiết kế trung tính vì nó dễ được nhân rộng hơn và cũng dễ tiếp cận với số đông hơn so với các thiết kế mang tính độc đáo. Do vậy, nhà thiết kế Hsiao nhận định rằng trong xã hội hiện đại, các văn hoá độc đáo thường bị hy sinh để phục vụ cho mục đích sản xuất hàng loạt. Nhưng đương nhiên đây không phải là lý do duy nhất. Nhiều khách hàng lựa chọn mua xe hơi màu trung tính vì cho rằng sẽ dễ bán lại hơn khi không còn muốn sử dụng. Ngoài ra, các sản phẩm điện tử như máy tính, vô tuyến hay điện thoại cũng hầu như mang màu đen giúp tạo ra tính tương phản, làm nổi bật những màu sắc sống động, rực rỡ trên màn hình. Hơn nữa, những màu sắc trung tính cũng giúp người nhìn không bị phân tâm mà tập trung vào hình dáng, thiết kế, đường nét của sản phẩm. Xâm chiếm địa hạt thời trang Vậy còn trong làng mốt thì sao ? Liệu nơi đây đã bị các tông màu tối xâm chiếm hay chưa ? Hãy cùng quay ngược dòng quá khứ để xem các tông màu tối đã dần trở nên phổ biến như thế nào. Theo kênh France Culture, vào những năm 1860, quốc vương tương lai của Vương Quốc Anh là Edward đệ thất đã phổ biến việc hút thuốc và đồng thời phổ biến luôn cả việc mặc các trang phục mang màu sẫm như xanh than, để bảo vệ màu quần áo khỏi khói thuốc. Màu đen sau đó đã thay thế vị trí của màu xanh than và dần trở thành màu sắc phổ biến trên trang phục của các quý ông hút xì gà thời bấy giờ. Dần dà, màu đen trở thành màu sắc đại diện cho cánh mày râu, cho quyền lực và sức mạnh của đàn ông. Sau đó, các phong trào nữ quyền lên ngôi, phụ nữ dần có quyền đi làm, kiếm tiền, họ tự do hơn, mạnh mẽ hơn và có tiếng nói hơn. Họ bắt đầu mặc màu đen như một cách để thể hiện sự mạnh mẽ và quyền lực đó. Rồi tới những năm 1920, nhà tạo mốt huyền thoại người Pháp Coco Chanel cho ra đời “ chiếc váy nhỏ màu đen ”, tạo nên một làn sóng mới trong ngành thời trang bấy giờ. Ngày càng nhiều phụ nữ phá bỏ định kiến và khoác lên mình những bộ trang phục màu đen quyến rũ. Họ tin rằng màu đen khiến thân hình phụ nữ có vẻ mảnh mai, bí ẩn và quý phái hơn. Màu đen sau đó lại càng được yêu thích sau thành công của bộ phim “ Breakfast at Tiffany's ” với nữ minh tinh Audrey Hepburn thủ vai nhân vật chính. Trong phim, hình ảnh Hepburn xuất hiện với chiếc váy đen sang trọng, thanh lịch nhưng cũng không kém phần đáng yêu, đã trở thành biểu tượng của sự nữ tính trong làng thời trang và cả trong văn hoá đại chúng lúc bấy giờ. Tuy nhiên tính tới thời điểm đó, dù màu đen và các màu tối nói chung đã ngày càng phổ biến trong bảng màu của các nhà tạo mẫu, nhưng nó vẫn chưa chiếm ưu thế như ngày nay. Vậy câu hỏi đặt ra là tại sao giờ đây, người ta lại càng ngày càng ưa chuộng các tông màu tối ? Trả lời kênh France Culture, nhà thiết kế Jean-Gabrielle Causse cho biết : “ Ngày nay ngay cả những đại sứ thời trang như là những nhà tạo mẫu nổi tiếng, họ cũng đều mặc trang phục màu đen. Chẳng hạn như Jean-Paul Gautier , (nhà thiết kế người Pháp), khi xuất hiện trên các sàn diễn thời trang cũng thường lựa chọn mặc màu đen .” Ảnh hưởng từ các nhà tạo mốt lên các xu hướng thời trang là không thể phủ nhận. Nhưng ngoài lý do này, chính chúng ta cũng đang “ dần quên đi việc mặc các trang phục nhiều màu sắc ”. Nhà thiết kế Causse nhận định : “ Khi ta càng ít mặc quần áo có màu sắc sặc sỡ, ta lại càng sợ và ngại mặc nó ra đường. Mỗi sáng khi mở tủ quần áo và tự hỏi hôm nay mình sẽ mặc gì nhỉ, chúng ta sẽ lại chọn màu đen, màu xanh than hay màu trắng, để cảm thấy an toàn và yên tâm rằng bản thân không mắc các lỗi về thẩm mỹ. Hơn nữa nếu quanh chúng ta có ít người mặc quần áo nhiều màu sắc, ta lại càng không muốn mặc quần áo có màu rực rỡ. ” Bành trướng trong ngành công nghiệp điện ảnh Không chỉ trong lĩnh vực thời trang, mà cả ở môn nghệ thuật thứ bảy, các gam màu tối cũng đang ngày càng chiếm ưu thế. Trong bài phân tích đăng tải trên nền tảng We Present, nơi giới nghệ sĩ chia sẻ các tác phẩm nghệ thuật, tác giả đã trích lời nhà thiết kế người Ý, Riccardo Falcinelli, cho rằng : “ Nếu bạn xem Netflix, bạn sẽ thấy có rất nhiều màu đen và tối trên áp phích của các bộ phim. Cùng với đó là rất nhiều cảnh phim diễn ra vào ban đêm hoặc khi trời đang mưa. Tôi nghĩ vấn đề không chỉ nằm ở phong cách làm phim, mà còn vì ta đang sống trong thời kỳ khủng hoảng (…). Trong khi nếu bạn nhìn vào những tấm áp phích Hollywood của những năm 50, bạn sẽ thấy rất nhiều màu sắc. Đó là thời kỳ hậu chiến nên người ta lạc quan hơn nhiều .” Cùng quan điểm, nhà phê bình phim Morgan Bizet cho rằng xu hướng chuyển sang sử dụng các tông màu tối trong điện ảnh đã bắt đầu từ những năm 2000, mà cụ thể là sau sự kiện khủng bố tòa tháp đôi hôm 11/09 ở Mỹ. Ông nói : “ Sau sự kiện 11/09, điện ảnh Mỹ đã chuyển sang đề cập đến những chủ đề tối tăm hơn, hiện thực hơn và do đó đã áp dụng những tông màu xám để bộ phim có vẻ nghiêm túc hơn. Xu hướng mới này cũng đánh dấu sự cắt đứt với những năm 1980 và 1990, khi các bộ phim chủ yếu tập trung vào các cảnh hành động, tuổi thơ hay hoài niệm. ” Ngoài ra, việc màu sắc trong các bộ phim ngày càng tối và thường không mấy rực rỡ hay tương phảncòn xuất phát từ cách dựng phim hiện đại. Ngày nay các bộ phim thường có tiết tấu nhanh và gấp gáp hơn, với rất nhiều tình tiết diễn ra liên tục. Và với cách dựng phim như vậy, các bảng màu rực rỡ và nổi bật sẽ không còn phù hợp. Ông Jean-Baptiste Massuet, chuyên gia trong lĩnh vực lý thuyết điện ảnh, giải thích trên đài France Culture : “ Đôi m ắt cần thời gian để làm quen với từng màu sắc trong mỗi cảnh quay. Tuy nhiên trong phim ảnh hiện nay, các cảnh quay lại được thay đổi liên tục với tiết tấu dồn dập. Do vậy, nếu màu sắc trong những cảnh phim này quá tương phản nhau , thì mắt người xem sẽ liên tục phải điều tiết để cố gắng hiểu chuyện gì đang xảy ra. Trong khi đó nếu màu sắc được làm dịu đi, trung tính hơn, thì đoàn làm phim sẽ dễ dàng cắt cảnh và có thể dựng phim với nhịp điệu nhanh và đứt quãng . ” Ngoài ra, màu sắc mờ nhạt và tối tăm cũng mang lại một lợi thế cho đạo diễn: che giấu những khuyết điểm trong xử lý hình ảnh và hiệu ứng, nhất là khi mà phim ảnh ngày nay sử dụng nhiều kỹ xảo hình ảnh. Bà Isabelle Barrière, kỹ thuật viên hậu kỳ, giải thích : “ Các hiệu ứng kỹ xảo trong phim ảnh khi nhìn trong bóng tối hay dưới mưa sẽ ít bị chú ý và nhìn thật hơn so với khi có ánh nắng mặt trời. ” Dù xuất phát từ các nguyên nhân chủ quan hay khách quan, thì ta cũng thấy rằng ngày nay những màu sắc rực rỡ, sống động đang dần phải nhường chỗ cho những gam màu tối, trung tính và mờ nhạt. Điều này liệu có gây ra ảnh hưởng gì đến tinh thần của chúng ta hay không ? Tưởng tượng quý vị đang đi bộ trên một con đường với các tòa nhà mang màu sắc ảm đạm, ô tô thì chỉ đen và trắng, nhìn sang quần áo của bản thân và những người xung quanh cũng lại một gam màu tối, liệu cảm xúc của quý vị có trở nên u ám theo ? “ Bầu trời xanh dần chuyển xám, niềm hứng khởi cũng không còn, vì nay là một ngày tồi tệ ” (Trích lời bài hát Bad day - Daniel Powter).…
T
Tạp chí xã hội


Nếu như người xưa tin rằng chuyện gặp gỡ, yêu đương rồi nên vợ nên chồng đều là do “số”, thì đặt trong bối cảnh hiện nay, có lẽ ta phải tự hỏi “số” giờ đây là “số phận” hay là “số hoá” ? Lướt một vòng trên các trang mạng xã hội, không khó để tìm thấy những bài báo, những chia sẻ của người trong và ngoài cuộc về việc sử dụng các ứng dụng hẹn hò, với đủ những ý kiến khen chê, những cái nhìn từ lạc quan đến bi quan. Tuy nhiên, có thể tóm gọn các quan điểm này trong ba từ khoá chính, bao gồm : “ giới trẻ ”, “ tình yêu ” và “ lừa đảo ”. Vậy hôm nay, xin mời quý vị hãy cùng RFI tìm hiểu về những ứng dụng hẹn hò cùng những định kiến về ngành công nghiệp “tình yêu” này. Bùng nổ ngành công nghiệp “tình yêu” 381 triệu người đã và đang sử dụng các dịch vụ hẹn hò qua mạng, theo số liệu năm 2024 của nền tảng thống kê dữ liệu Statista. Các ứng dụng gặp gỡ như Tinder, Bumble hay Badoo cũng thu về số lượt tải khổng lồ, từ khoảng 3 đến 5 triệu lượt mỗi tháng, và đem lại cho ngành công nghiệp này khoảng 3 tỷ đô la trong năm ngoái. Một vài con số trên đây hẳn đã cho thấy cái nhìn tổng quan về sự phát triển của các ứng dụng hẹn hò qua mạng. Về cách thức hoạt động, các ứng dụng này sẽ hiển thị lần lượt các hồ sơ người dùng dựa trên nhiều tiêu chí, nhưng chủ yếu dựa trên mức độ “đồng điệu” giả định được xác định bởi một thuật toán, xét theo giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, sắc tộc, thu nhập, v.v. Nhờ vậy, người dùng có thể dễ tìm được người tương đồng với mình hơn. Nếu cảm thấy có hứng thú muốn tìm hiểu, người dùng có thể quẹt sang phải còn nếu không họ sẽ quẹt sang trái. Khi cả hai bên cùng quẹt phải, ứng dụng sẽ hiển thị thông báo “match”, và hai người dùng sẽ được kết nối để có thể nhắn tin trò chuyện. Đương nhiên cũng cần nhớ rằng điều mà các chủ doanh nghiệp mong muốn không phải tình yêu cho bạn mà là lợi nhuận cho họ. Ở phiên bản miễn phí, các ứng dụng sẽ chỉ cho người dùng số lần quẹt giới hạn trong 24 giờ, nếu đã hết số lần, hoặc người dùng phải chờ đến hôm sau hoặc phải nạp tiền. Ứng dụng cũng ẩn đi những hồ sơ đã “thích” bạn, hay những hồ sơ được coi là “đẹp”, nằm trong “top 10 tuyển chọn” phù hợp với bạn. Để xem được những hồ sơ này, người dùng phải nâng cấp tài khoản. Trước sự bùng nổ của các ứng dụng hẹn hò qua mạng, có không ít các quan điểm, thậm chí là định kiến được lan truyền rộng rãi nhưng câu hỏi đặt ra là liệu chúng có chính xác? Chỉ người trẻ mới dùng các ứng dụng hẹn hò ? Quan điểm đầu tiên và cũng là phổ biến nhất có thể thấy trên các bài báo hay các bài chia sẻ trên mạng xã hội về việc sử dụng các ứng dụng hẹn hò liên quan đến tuổi tác. Nhiều người tin rằng chỉ có những người trẻ mới tìm tới các ứng dụng này. Tuy nhiên, không chỉ những người trẻ, cả những người đã bước vào tuổi trung niên cũng là một nhóm khách hàng chiếm tỷ lệ không nhỏ trên các nền tảng gặp gỡ. Chẳng hạn trên Tinder, mức tuổi người dùng dao động từ 17 cho tới 84. Để tìm hiểu về sự đa dạng tuổi tác này, RFI Việt ngữ đã có cuộc phỏng vấn với bà Aurore Malet Karas, bác sĩ khoa học thần kinh, chuyên gia tình dục học, tác giả cuốn “ Não bộ, tình dục và tình yêu” . Bà Malet Karas cho biết : “ Trước hết ta cần biết rằng có hai kiểu ứng dụng. Một là những ứng dụng hướng tới tất cả các đối tượng, hai là những ứng dụng chỉ hướng tới một số nhóm đối tượng cụ thể, dựa theo tuổi tác, cộng đồng hoặc thậm chí là tôn giáo. Trong số các ứng dụng phổ thông, nhiều cái chẳng hạn như Tinder được tạo trong bối cảnh trường đại học nên đa phần người ta nghĩ rằng chúng đều dành cho người trẻ. Tuy nhiên trên thực tế thì trên các ứng dụng này có không ít những người đã khá lớn tuổi, và đặc biệt những người đã ly hôn. Họ tìm tới các ứng dụng này để kết nối với người mới.” Ngoài ra, cũng có những người vì quá bận rộn với cuộc sống cá nhân, có người khác thì mới thay đổi chỗ ở nên không quen ai sống quanh khu của mình. Nhiều người lâu rồi không đi làm quen tìm hiểu ai nên không biết phải bắt đầu như thế nào. Họ lựa chọn các ứng dụng vì nó trực tiếp và nhắm thẳng vào mục tiêu. Chỉ người ngây thơ mới bị lừa ? Theo thống kê của công ty Norton của Mỹ, trung bình khoảng 25% người sử dụng các ứng dụng hẹn hò ở Pháp, Úc, Anh Quốc, Đức, v.v cho biết đã bị lừa đảo tình cảm. Con số này ở Ấn Độ thậm chí còn lên tới 66%. Vẫn theo thống kê này, đối tượng bị lừa đảo tình cảm nhiều nhất là phụ nữ trên 50 tuổi. Không chỉ bị lừa tình, nhiều người còn bị lừa tiền. Ở Việt Nam, báo chí trong nước đã đưa tin về những nạn nhân bị lừa số tiền từ vài trăm triệu, và có trường hợp lên tới hơn 5 tỷ đồng. Còn ở Pháp, một người phụ nữ thậm chí đã mất tới 850.000 đô la vào tay một kẻ mạo danh tài tử Hollywood Brad Pitt. Những vụ lừa đảo như vậy khiến nhiều người tự hỏi tại sao người ta lại có thể tin và chuyển tiền cho những người mình thậm chí còn chưa từng một lần gặp mặt ? Liệu có phải rằng họ quá ngây thơ và cả tin ? Bà Malet Karas chia sẻ : “ Lừa đảo là một vấn đề rất phức tạp và ai cũng có thể gặp phải. Thật vậy, ai cũng có thể bị lừa chứ không chỉ những người ngây thơ. Có những người do không quen sử dụng các ứng dụng gặp gỡ nên không nhận ra được những dấu hiệu lừa đảo, chẳng hạn từ cái nhỏ nhất là không phân biệt được những tài khoản ảo với tài khoản thật. Nhưng quan trọng hơn là những hành vi lừa đảo đang ngày càng tinh vi, những kẻ lừa đảo cũng ngày càng chuyên nghiệp hơn.” Giờ đây, những đối tượng lừa đảo không chỉ làm việc một mình mà có khi còn có cả một hệ thống đằng sau để trợ giúp. Các nhóm lừa đảo đã soạn những kịch bản chi tiết, ghi cụ thể ngày, giờ, nội dung tin nhắn cần gửi cho “khách hàng”, với các hình ảnh được hệ thống hoá để chứng minh rằng kẻ lừa đảo làm việc trong các công ty liên doanh, thường xuyên đi công tác nước ngoài, là những doanh nhân thành đạt. Sau đó, nhóm lừa đảo có thể đưa ra nhiều lý do để khiến nạn nhân chuyển tiền cho chúng, như đầu tư vào các sàn tiền ảo, góp vốn làm ăn, hoặc cho vay vì chúng đang cần tiền gấp để thực hiện một dự án đầu tư. Nhưng cũng có khi những kẻ lừa đảo chỉ nhờ nạn nhân đơn giản là nhấp vào một đường liên kết để bình chọn cho một cuộc thi hay tải một ứng dụng trên điện thoại để tiện liên lạc. Với một yêu cầu đơn giản như vậy từ “người yêu”, những người đa nghi nhất hẳn cũng có lúc mất cảnh giác và làm theo, nhất là khi họ đang trong một mối quan hệ gần gũi và tin tưởng. Ngoài ra, theo bác sĩ tâm lý Sébastien Garnero, trả lời trên tạp chí Santé Magazine, nạn nhân còn dễ bị rơi vào bẫy vì những kẻ lừa đảo hay nhắm vào các đối tượng “ đang tìm kiếm sự công nhận, tình yêu hoặc đơn giản là một người nào đó ở bên cạnh .” Theo ông, nhiều nạn nhân đang trong tình trạng tâm lý dễ tổn thương như vừa mới ly hôn và vì vậy cần có một điểm tựa tinh thần. Chỉ người “ế” mới tìm tới các ứng dụng này ? Theo kết quả cuộc khảo sát của trường đại học Stanford, trong số 1387 người sử dụng Tinder được hỏi, thì có tới 65,3% khẳng định họ đang có người yêu hoặc thậm chí là đã kết hôn. Điều này hẳn sẽ khiến nhiều người phải ngạc nhiên. Nếu đã có đôi có cặp, vậy họ lên ứng dụng hẹn hò để làm gì ? Thực tế thì người dùng tìm kiếm nhiều thứ hơn là tình yêu. Các ứng dụng đương nhiên hiểu được điều này và họ cũng “ không muốn giới hạn khả năng của mình chỉ cho mục đích tìm kiếm nửa kia của mình”, theo nhận định của chuyên gia Malet Karas. Bà giải thích với RFI Việt ngữ : “ Trong khoảng thời gian Covid chẳng hạn, nhiều người dùng các ứng dụng hẹn hò chỉ đơn giản để được làm quen, kết bạn với người mới. Điều này có thể thấy thông qua các nghiên cứu, khảo sát được thực hiện trong giai đoạn này. Nói chung là mỗi người lại có một cách sử dụng riêng. Có những người tìm một người bạn đồng hành để xây dựng gia đình. Có những người tìm một người bạn tâm giao. Và bên cạnh đó cũng có nhiều người sử dụng các ứng dụng này để tìm kiếm các mối quan hệ tình dục, tình một đêm. Về phần các ứng dụng, họ rõ ràng cũng không muốn giới hạn khả năng của mình chỉ cho mục đích tìm kiếm nửa kia của người dùng. Họ tạo ra các ứng dụng phổ thông để phục vụ tất cả các mục đích mà người dùng muốn nhắm tới. Người dùng khi đó sẽ phải tự lọc xem mình muốn làm quen với ai, cho mục đích gì. Nhưng cũng có các ứng dụng chỉ tập trung vào từng mục đích chuyên biệt .” Vậy các mục đích chuyên biệt này có thể là gì ? Với những người sinh từ những năm 80 trở về trước, các thể loại mối quan hệ có thể ít đa dạng, cũng như ít phức tạp hơn. Nhưng với Gen Z, thế hệ những người sinh trong khoảng từ năm 1995-2010, thì suy nghĩ của họ về các mối quan hệ rất cởi mở. Hai người ở cạnh nhau có thể là người yêu, có thể là bạn và cũng có thể là “trên tình bạn dưới tình yêu” . Theo nghiên cứu do ứng dụng hẹn hò Happn công bố hồi cuối năm 2024, gần một nửa những người trẻ được hỏi cho biết tình yêu không phải là ưu tiên mà họ tìm kiếm, trong khi 21% sử dụng chúng chủ yếu để kết bạn. Do đó, khi đặt câu hỏi “ Bạn mong muốn tìm kiếm điều gì ? ” cho người dùng, ứng dụng này đã gợi ý thêm nhiều lựa chọn đa dạng, như : mối quan hệ lâu dài, mối quan hệ ngắn hạn, bạn bè, mối quan hệ mở, mối quan hệ mập mờ, hay quan hệ thể xác, v.v. Để từ đó tìm kiếm các hồ sơ phù hợp cho mục đích của mỗi người dùng. Và thậm chí có người dùng các ứng dụng hẹn hò để kiếm việc. Kênh France Info cho biết từ năm 2021, công ty môi giới việc làm tạm thời Proman đã đi đầu trong phong trào này. Người dùng khi lướt Tinder có thể bắt gặp một hồ sơ với dòng giới thiệu bản thân như : “ Anh đã phải lòng em. Scanette đang tìm một nhân viên điều hành sẵn sàng cam kết lâu dài ” hay “ Bưu kiện cô đơn đang tìm người chuẩn bị đơn và đóng gói ”. Khi đó, nếu người dùng quẹt phải, họ sẽ được chuyển hướng đến trang web của công ty tuyển dụng và tất cả những gì bạn cần làm là nộp đơn. Nhờ có tính năng định vị địa lý, một tính năng chủ chốt của Tinder, các công ty tuyển dụng có thể dễ dàng tìm thấy người dùng gần mình. Tóm lại, có thể thấy những định kiến lan truyền rộng rãi ngày nay về các ứng dụng hẹn hò không phải lúc nào cũng chính xác. Không phải chỉ có người trẻ, mà cả những người 40,50 thậm chí ngoài 70 cũng có thể được nhìn thấy trên các ứng dụng. Cũng không phải chỉ có người cô đơn mới lên tìm tình yêu ở đây, bạn có thể bắt gặp cả những người đã có người yêu, thậm chí đã có gia đình. Và cuối cùng, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo trên các ứng dụng gặp gỡ, chứ không chỉ những người ngây thơ. Luôn giữ thái độ tỉnh táo và thận trọng sẽ phần nào giúp chúng ta tránh được các cạm bẫy này.…
T
Tạp chí xã hội


Sau khi Đức Phanxicô qua đời, kể từ ngày 07/05/2025, vào lúc 16 giờ 30 phút, 133 hồng y trên toàn thế giới sẽ bước vào nhà nguyện Sistina, bắt đầu vòng bỏ phiếu đầu tiên của Mật nghị Hồng y để chọn ra người kế nhiệm thứ 267 của thánh Phê-rô, cho Giáo hội Công giáo. Đây là mật nghị thứ 76 trong lịch sử Giáo hội và là lần thứ 26 diễn ra dưới tác phẩm Ngày Phán Xét Cuối Cùng của Michelangelo. Khi Đức giáo hoàng qua đời Đức giáo hoàng là người đứng đầu Giáo hội Công giáo và quốc gia Vatican. Tổ chức của Giáo hội không chỉ gói gọn tại Tòa Thánh Vatican mà trải rộng trên toàn thế giới nơi có các hồng y và giám mục cộng tác với Giáo hoàng trong việc điều hành Giáo hội tại địa phương. Vậy khi đức giáo hoàng qua đời, tức là Tòa Thánh không có người đứng đầu, gọi là thời kỳ Trống Tòa, thì chuyện gì sẽ xảy ra ? Theo Tông huấn Praedicate evangelium (2022) của Đức Phanxicô, thì « khi Trống Tòa, tất cả những người đứng đầu các tổ chức và thành viên giáo triều đều phải dừng các chức vụ ». Nhưng hồng y Chánh án Tòa Ân giải Tối cao chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến bí tích giải tội và hồng y phụ trách các vấn đề bác ái vẫn « tiếp tục thực hiện các công việc bác ái, theo cùng các tiêu chí đã được tuân thủ trong thời kỳ giáo hoàng và vẫn phục vụ Hội đồng Hồng y cho đến khi bầu ra giáo hoàng mới ». Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi, các văn phòng và các bộ của Tòa Thánh vẫn tiếp tục làm việc để xử lý các vấn đề thường nhật. Như Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh, cũng như các bộ Giáo lý Đức tin, bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích, bộ Giám mục, bộ Giáo sĩ, Tòa Ân giải Tông Tòa và Phủ Thống đốc Thành Vatican. Nhưng trong thời kỳ vắng giáo hoàng, quyền lực dân sự của Tòa Thánh thuộc về Hồng y đoàn, cơ chế có trách nhiệm bàn luận và quyết định về lễ tang cũng như ngày giờ cho việc bầu chọn giáo hoàng mới, điều mà cả thế giới hiện đang hướng về Vatican để chờ đợi. Mật nghị Hồng y Lịch sử Giáo hội Công giáo có hơn 2000 năm, nhưng cho đến hiện tại chỉ có 76 mật nghị với 266 vị giáo hoàng, cũng như mới có 26 lần mật nghị diễn ra ở nhà nguyện Sistina. Trong hơn 1200 năm đầu của lịch sử Giáo hội, người kế nhiệm thánh Phê-rô, với tư cách là giám mục Roma, được chọn với sự tham gia của các cộng đoàn địa phương. Các giáo sĩ xem xét các ứng viên do các tín hữu đề xuất và giáo hoàng mới được các giám mục chọn ra. Năm 1059, Đức Nicola II ra sắc lệnh In nomine Domini quy định cụ thể rằng chỉ có hồng y mới có quyền bầu giáo hoàng. Sắc lệnh đã được phê chuẩn một cách chắc chắn bởi tông hiến Licet de vitanda do Đức Alexandro III ban hành năm 1179. Theo đó, giáo hoàng phải được chọn với đa số hai phần ba số phiếu, một yếu tố quan trọng trong cuộc bầu cử giáo hoàng vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Thuật ngữ mật nghị trong tiếng việt có nguồn gốc từ tiếng Latin « cum-clave », nghĩa là một không gian trong nhà, được « khóa chặt ». Trong ngôn ngữ của Giáo hội, nó được dùng để chỉ địa điểm kín nơi Hồng y đoàn quy tụ để bầu giáo hoàng mới. Thuật ngữ này bắt nguồn từ cuộc bầu chọn giáo hoàng sau cuộc mật nghị dài nhất trong lịch sử vào năm 1268. Phải mất đến hai năm chín tháng mới bầu được giáo hoàng. Vì quá lâu, nên người dân Viterbo vô cùng tức giận và quyết định nhốt 18 vị hồng y trong Dinh Tông tòa. Tất cả cửa ra vào và cửa sổ bị xây kín, mái nhà đã bị dỡ bỏ và lương thực bị cắt giảm. Cuối cùng, Đức Gregorio X đã được bầu chọn. Và ngài ban hành tông hiến Ubi periculum năm 1274, chính thức thành lập Mật nghị và quy định rằng Mật nghị phải được tổ chức ở một nơi thực sự được « khóa » cả bên trong và bên ngoài. Cuộc mật nghị chính thức đầu tiên diễn ra vào năm 1276 tại Arezzo để bầu ra Đức Innocente V. Kể từ đó, đã có thêm nhiều quy định về mật nghị. Đức giáo hoàng Gregorio XV (1621), đưa ra yêu cầu bỏ phiếu kín và bằng văn bản, và Đức Pio X buộc các hồng y phải giữ bí mật những gì xảy ra trong và sau mật nghị. Những thay đổi sau Thế Chiến II Đến thời hiện đại, nhất là từ sau Chiến tranh thế giới II, đã có nhiều cải tổ trong việc bầu giáo hoàng. Năm 1945, Đức Piô XII ban hành tông hiến Vacantis Apostolicae Sedis liên quan đến thời điểm “Sede Vacante” (Trống Tòa) như đã nói ở trên. Trong điều đại của Đức Phaolô VI, quy định việc các hồng y chỉ có thể là cử tri cho đến trước 80 tuổi, đồng thời ấn định « số lượng hồng y cử tri tối đa không được vượt quá 120 » đã được ban hành. Văn bản luật hiện hành có hiệu lực đối với việc bầu giáo hoàng là tông hiến Universi Dominici Gregis , được Đức Gioan Phaolô II ban hành năm 1996 và được Đức Benedicto XVI sửa đổi vào năm 2013. Trong đó có quy định rằng Mật nghị Hồng y phải được tổ chức tại Nhà nguyện Sistina. Đức Benedicto XVI ra cũng quy định rằng, sau 34 lần bỏ phiếu mà vẫn không bầu được giáo hoàng, thì hai hồng y nhận được nhiều phiếu bầu nhất sẽ vào chung kết, nhưng vẫn duy trì quy tắc đa số hai phần ba phiếu bầu, để bầu ra vị mục tử mới của Giáo hội. Mật nghị tháng năm 2025 Lần mật nghị này sẽ có 135 hồng y cử tri của Hồng y đoàn đến từ 71 quốc gia trên khắp các châu lục. Nhưng 2 người trong số họ sẽ không bước vào nhà nguyện Sistina vì lý do sức khỏe hay pháp lý. Trong số 135 cử tri, có 39% số hồng y đến từ châu Âu, giảm đáng kể so với tỷ lệ 52% trong lần Mật nghị năm 2013. Các hồng y người Ý, tuy vẫn là nhóm đông nhất, 17 cử tri, ít hơn tới 11 người so với năm 2013. Châu Phi, châu Á và châu Đại Dương cũng ghi nhận sự gia tăng trong Mật nghị lần này. Ngoài ra còn có các hồng y đến từ 15 quốc gia lần đầu tiên có đại diện tham dự Mật Nghị. Những con số này đã khẳng định sự quan tâm và chú ý mà Đức giáo hoàng Phanxicô dành cho Giáo hội, cũng như số lượng tín hữu Ki-tô giáo đông đảo nhất ở châu Á và châu Phi. Làm sao chọn lựa giữa các ứng viên ? Tính đến ngày 07/12/2024, có 253 hồng y trong toàn Giáo hội Công giáo. Việt Nam có 2 hồng y. Theo nguyên tắc, tất cả 253 vị này sẽ về Roma sau khi Đức Phanxicô qua đời để tham gia Hội đồng Hồng y. Nhưng vì nhiều lý do, đa số vì sức khỏe, nên chỉ có hơn phân nửa số này quy tụ về Roma. Hội đồng Hồng y, do hồng y niên trưởng chủ trì các buổi họp sau khi giáo hoàng qua đời để có những quyết định về tang lễ cũng như ngày giờ diễn ra Mật nghị bầu giáo hoàng mới. Hội đồng Hồng y nhóm họp mỗi ngày trước khi diễn ra Mật nghị để các hồng y bàn thảo về tương lai của Giáo hội. Đó cũng là thời gian để các hồng y làm quen với nhau và chờ đợi các hồng y cử tri đến Roma. Trong các Hội đồng Hồng y, các hồng y tham dự nhất là các hồng y cử tri, tức là những vị dưới 80 tuổi, đều phải đăng ký phát biểu ý kiến của mình về những vấn đề của Giáo hội. Một cách nào đó, đây là cách tự giới thiệu ứng viên cho chức vụ kế vị thánh Phê-rô. Trong các hội nghị này, các ngôn ngữ Anh, Pháp, Ý, Tây Ban Nha và Đức được dùng phát biểu và thông dịch, nhưng khi vào Mật nghị thì sẽ không còn thông dịch nữa. Ngày 7 tháng N ăm năm 2025 Mật nghị Hồng y bắt đầu vào ngày 7 tháng 5 lúc 10 giờ sáng tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, sau Thánh lễ « pro eligendo Pontifice » cầu nguyện cho việc chọn lựa giáo hoàng. Sau đó, 133 hồng y cử tri sẽ được « khóa » ở Nhà Thánh Marta - Casa Santa Marta, nơi họ sẽ ở trong thời gian bỏ phiếu. Việc chia phòng cho họ do rút thăm ngẫu nhiên và họ sẽ được xe buýt chở đến nhà nguyện Sistina. Và dĩ nhiên, trong suốt thời gian này, điện thoại, máy tính và các phương tiện liên lạc đều bị thu giữ. Ngoại trừ ngày 7 tháng 5, khi cuộc bỏ phiếu đầu tiên và duy nhất trong ngày diễn ra vào buổi chiều, những ngày tiếp theo của Mật nghị sẽ có 4 cuộc bỏ phiếu, 2 cho buổi sáng và 2 vào buổi chiều. Mỗi ngày sẽ có 2 lần khói bốc lên từ ống khói, một cuối buổi sáng và một vào cuối buổi chiều, trừ khi giáo hoàng được bầu trước và trong trường hợp đó, khói sẽ được bay lên sớm hơn. Khói đen là chưa có giáo hoàng và khói trắng là tin vui. Bình thường, vị hồng y niên trưởng sẽ là người chủ trì các cuộc bỏ phiếu. Nhưng năm nay, vị này đã quá 80 tuổi nên ngài sẽ không được vào trong nhà nguyện Sistina, mà thay vào đó hồng y Pietro Parolin là người điều hành. Tại mỗi chỗ của các hồng y cử tri trong nhà nguyện Sistina, sẽ có sách nguyện để các vị đọc kinh phụng vụ và danh sách của 133 vị hồng y cử tri. Vì sao số hồng y năm nay lại đông hơn mức quy định là 120 ? Điều này do Hội đồng Hồng y quyết định chứ không nhất quyết phải theo đúng quy định của Đức Phaolô VI. Mỗi lá phiếu bằng tiếng la tinh theo mẫu : Tên (hồng y) xin chọn …. làm giáo hoàng. (ký tên) (https://fr.wikipedia.org/wiki/Conclave#/media/Fichier:Folded_conclave_ballot.jpg) Khi giáo hoàng được chọn, tất cả các hồng y còn lại của cử tri đoàn sẽ đến trước vị tân giáo hoàng và quỳ xuống để hôn nhẫn của ngài như cử chỉ chúc mừng và tỏ lòng vâng phục. Sau đó vị chưởng nghi, tức người điều phối các buổi cử hành phụng vụ của giáo hoàng, sẽ hỏi tên hiệu của tân giáo hoàng. Rồi ngài sẽ được dẫn qua Phòng Than Khóc – salla della Lamentazione để thay phẩm phục giáo hoàng trước khi ra chào toàn thể Dân Chúa tại ban công chính của Vương cung thánh đường Thánh Phê-rô. Tại đây, vị hồng y đẳng phó tế sẽ thông báo bắt đầu bằng công thức “Habemus papam”. Lần này sẽ là hồng y Dominique Mamberti, một người Pháp, nếu như ngài không được bầu làm giáo hoàng. Bất ngờ sẽ luôn xảy ra Từ sau chiến tranh, chỉ có hai vị được bầu mà không gây bất ngờ lớn là đức Pio XII (1939) và Đức Benedicto XVI (2005). Còn lại thì luôn là sự bất ngờ. Chính Đức Benedicto XVI, người đã rất bất ngờ trước kết quả của mật nghị 2013 mặc dù ngài và người kế nhiệm ngài đều vào chung kết của mật nghị 2005. Vì thực sự, không hề có tiêu chí cụ thể để có thể tiên đoán về kết quả. Và ở Roma có câu thành ngữ la tinh cổ nói về Mật nghị “Chi entra ner conclave papa, ne risorte cardinale ” nghĩa là “ Ai bước vào Mật nghị như là giáo hoàng, thì trở ra vẫn sẽ là hồng y ”. Tức là những ứng viên mà nhiều người đặt hy vọng nhất sẽ không trở thành giáo hoàng. Đối với các hồng y bước vào Mật nghị để làm việc của Chúa Thánh Thần !…
T
Tạp chí xã hội


1 50 năm sau chiến dịch BabyLift : Một chuyến bay mà cả đời lưu lạc 9:24
9:24
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:24
Cách nay 50 năm, trước khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, Hoa Kỳ đã tiến hành chiến dịch "BabyLift", sơ tán hơn 3.000 trẻ mồ côi và trẻ em lai (con của lính Mỹ), một hoạt động mang tính nhân đạo nhưng gây nhiều tranh cãi. Tại một cuộc họp báo ở San Diego ngày 3 tháng 4 năm 1975, tổng thống Hoa Kỳ Gerald R. Ford nói : “Chúng ta đang chứng kiến một thảm kịch nhân đạo to lớn khi vô số người Việt Nam chạy trốn khỏi cuộc tấn công của Bắc Việt. Tôi cũng đã yêu cầu các quan chức Mỹ tại Sài Gòn hành động khẩn trương, giảm bớt các thủ tục rườm rà, cản trở việc đưa những đứa trẻ này đến Mỹ”, theo trích dẫn từ Gerald R. Ford Presidential Library. Tổng thống Ford thông báo huy động 2 tỷ đô la từ quỹ viện trợ nước ngoài, để "đưa hàng nghìn trẻ em đến nơi an toàn tại Hoa Kỳ và các quốc gia khác". Tuyên bố được đưa ra sau hàng loạt các tin đồn được loan truyền tại Sài Gòn vài tuần trước khi thành phố rơi vào tay Cộng Sản, chẳng hạn như những trẻ có mẹ là người Việt Nam và cha là người Mỹ sẽ bị lực lượng Cộng Sản "thảm sát", "ngược đãi". Tin đồn này càng làm gia tăng nỗi sợ bị trả thù đối với bất kỳ ai có liên quan đến quân đội Hoa Kỳ và chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Những người con lai, bị coi là “con của kẻ thù” là mục tiêu nhắm tới đầu tiên. Các trại mồ côi Công Giáo, thường được các tổ chức Hoa Kỳ và quốc tế hỗ trợ, cũng bị đồn sẽ là mục tiêu tấn công. Một tin đồn dai dẳng khác là lực lượng Cộng Sản sẽ tuyển dụng trẻ mồ côi làm lá chắn sống hoặc làm chiến binh… Từ "nỗi sợ trong giọng nói và tiếng khóc"... Chưa đầy 48 giờ sau tuyên bố của tổng thống Ford, với sự hỗ trợ của sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn, cùng nhiều tổ chức nhân đạo và các tình nguyện viên, chuyến bay đầu tiên của chiến dịch “BabyLift" đã cất cánh ngày 04/04/1975. Chiếc Galaxy Lockheed C5, chở hơn 300 người phần lớn là trẻ em và những nhân viên hỗ trợ, rời sân bay Tân Sơn Nhất. Những ngày đầu tháng Tư, bầu không khí hỗn loạn bao trùm khắp Sài Gòn. Tiết trời nóng nực của thành phố, từng giờ, từng phút ấy, vẫn in đậm trong tâm trí ông Phillip R Wise, lúc đó mới 23 tuổi, nhân viên kỹ thuật, phụ trách y tế hàng không của Không Quân Hoa Kỳ tại một căn cứ ở Philippines, được điều đến Sài Gòn. Ông mô tả : “ Tôi nhớ đã nghe tiếng súng ở phía sau... và có thể nhìn thấy, nghe thấy nỗi sợ hãi trong giọng nói và tiếng khóc. Chúng tôi đưa những đứa trẻ từ sơ sinh đến 3 tuổi lên khoang chở quân, mỗi ghế hai trẻ, có gối ở giữa, được thắt dây an toàn. Có 80 ghế ở đó. Những đứa trẻ lớn hơn và các tình nguyện viên thì ở bên dưới với chúng tôi trong khoang chứa hàng." ... đến thảm kịch Galaxy C5 Thế nhưng, chỉ chưa đầy 15 phút sau khi máy bay cất cánh, cửa khoang sau của máy bay bị hỏng do lỗi kỹ thuật và bị bung ra khỏi thân máy bay, khi đang ở độ cao hơn 7500 mét. “Khi quá trình giảm áp nhanh xảy ra, chúng tôi không có oxy để thở ở tầng dưới, nhưng ở tầng trên của máy bay phi hành đoàn đã dùng bình thở oxy cho họ trước, rồi sau đó cấp oxy cho từng đứa trẻ. Chúng tôi buộc chặt mình và những đứa trẻ vào các kiện hàng. Phi công cố gắng quay trở về sân bay ở Sài Gòn, nhưng hệ thống thủy lực không còn, và máy bay đã rơi xuống một ruộng lúa”. Tổng cộng hơn 130 người đã bỏ mạng, gồm 44 nữ tình nguyện viên và 78 trẻ em. Sau thảm kịch này, các hãng hàng không khác như Pan Am, World Airways, United, Flying Tiger Line tiếp tục thực hiện nhiệm vụ. Chiến dịch "BabyLift" vẫn tiếp tục cho tới ngày 26/04/1975, sơ tán được hơn 3000 trẻ em. Khoảng hơn 2000 trẻ được đưa đến nhận nuôi tại Hoa Kỳ, 1300 trẻ được đưa đến các nước khác như Pháp, Canada, Úc, Đức, Bỉ… Những trăn trở về nguồn cội 50 năm sau, những đứa trẻ ngày ấy nay đã trưởng thành, mỗi người một nơi, mang theo những câu hỏi về cội nguồn không lời giải đáp. Cô Devaki Murch là một trong những đứa trẻ may mắn sống sót trên chiếc Galaxy C5 năm đó và được một gia đình ở Mỹ nhận nuôi. Lúc đó, cô mới 9 tháng tuổi, những mảng ký ức ngắn ngủi đó chìm trong vô thức, nhưng cô muốn hiểu về câu chuyện của mình. Trả lời RFI Tiếng Việt, cô nói : “Câu chuyện của tôi được kể qua các phương tiện truyền thông nhưng khá là hạn hẹp, hay qua những cuốn sách, qua những thước phim tài liệu. Hầu hết những chuyện mà tôi được biết về vụ tai nạn máy bay là nhờ vào người phi công của máy bay Bud Traynor. Và những tài liệu về tôi là những ghi chép của tổ chức Friends For All Children, họ phụ trách sơ tán những đứa trẻ rời khỏi miền nam Việt Nam và ghi chép thông tin giấy tờ của từng đứa trẻ, và thường chỉ ghi tên trên những danh sách khác nhau, …” Cách nước Mỹ hàng ngàn cây số, cô Isabelle Ricard được nhận nuôi tại một gia đình ở miền nam nước Pháp, hiện sống ở Toulouse. Cô được kể rằng lúc đến Pháp, trên người cô có nhiều vết bỏng, vẫn để lại sẹo cho đến giờ. Cho đến nay, cô vẫn sợ đi máy bay mà không lý giải được nguyên nhân, nhưng cũng không cố tìm câu trả lời giống như về gia đình ruột của cô vậy. Cô khẳng định : “Gia đình là do mình chọn”. “Tôi luôn biết rằng mẹ tôi là người Việt, bố tôi là người da đen, tôi luôn nghĩ rằng bà ấy là gái làng chơi và bỏ rơi tôi. Tôi không bao giờ tin vào câu chuyện tình yêu, nói rằng bố mẹ tôi đã ôm nhau mà bỏ mạng trong bom đạn. Nhưng nói thật thì tôi cũng không thực sự biết được câu chuyện về gia đình tôi là thế nào”, cô bộc bạch. Thế nhưng gia đình đã tìm đến cô. Sau khi được thuyết phục làm xét nghiệm ADN, một người chị cùng mẹ khác cha ở bên Mỹ đã liên lạc và tìm đến gặp cô. Nếu tìm được lại cha mẹ ruột, sau đó thì sao ? Đó là câu hỏi mà nhiều người đặt ra. Nếu như cô Isabelle sợ có thể sẽ phải đối mặt với cảnh bị chối bỏ, không được thừa nhận, như những trường hợp cô thấy qua một số phim tài liệu. Trong khi đó, cô Stéphanie Racine lại có mối lo lắng khác. Cô Stéphanie cũng được nhận nuôi tại Pháp khi chưa đầy một tuổi sau khi sống sót trong tai nạn máy bay năm đó. Cô cho biết đã làm xét nghiệm ADN, tham gia vào nhiều hội nhóm về BabyLift trên Facebook, gặp gỡ nhiều người cùng cảnh ngộ. Cô nói : “ Tôi làm vậy vì muốn biết ít nhất là mình giống ai, về tính cách cũng như ngoại hình. Nhưng nói thật là tôi cũng không biết là nếu tìm được họ thì tôi sẽ làm gì, nói thật là điều đấy làm tôi sợ. Tôi nghĩ rằng, trong vô thức, tôi nói rằng mình sẽ không tìm được họ, để không bị thất vọng. Gia đình của tôi là gia đình mà tôi đang có hiện nay. Nếu có một gia đình thứ hai, gia đình ruột thì sao ? Tôi không muốn bị xem như phản bội lại gia đình đã nuôi dưỡng tôi, dù họ không nghĩ vậy mà đó là do tôi tự suy diễn. Tôi hay nói rằng không quan tâm, hay không cố tìm kiếm nguồn cội mình, nhưng có lẽ đó chỉ là lớp vỏ bọc mà tôi tự tạo ra, tự nhủ rằng “tôi sẽ không bao giờ tìm thấy họ, và dẫu sao thì mọi chuyện cũng đã xảy ra như vậy”. Trong căn bếp tại một căn hộ ở Narbonne, miền nam nước Pháp, cô Isabelle cùng nấu cơm với Sandie Quercy, cũng là một người sống sót sau tai nạn máy bay Galaxy C5. Cô Sandie kể lại cho Isabelle những cảm xúc khó tả trong chuyến đi Việt Nam hồi đầu tháng Tư, cùng với Stéphanie và những “BabyLift” khác, đến nơi tưởng niệm vụ tai nạn máy bay cách nay 50 năm. Được gắn kết với nhau qua sợi dây định mệnh “BabyLift”, họ chia sẻ những trải nghiệm sống, những lần bị phân biệt chủng tộc, nhận những lời bình về cái tên "rất Pháp", về ngoại hình của họ, khi được nuôi dưỡng bởi một gia đình da trắng. BabyLift: Được cứu hay bị bắt cóc, một chiến dịch nhân đạo đầy tranh cãi Trái ngược với cô Stéphanie và Isabelle, cô Sandie đã nỗ lực tìm lại gia đình mình từ hơn hai chục năm qua. Khi lần đầu làm mẹ ở tuổi 23, cô tự hỏi: Làm sao mà một người mẹ có thể bỏ rơi con mình ? Chắc hẳn phải có lý do gì đó và cô muốn biết tại sao. Để tìm ra câu trả lời, cô Sandie đã nhiều lần trở về Việt Nam trong hơn 20 năm qua. “ Tôi tìm được người bảo mẫu đã chăm sóc tôi trong vài tháng. Một lần, bà nói với tôi rằng khi bà ở cạnh những người thuộc các hiệp hội nhân đạo hỗ trợ nhận nuôi, họ nói rằng nếu đi đến một địa chỉ nào đó, trả một vài trăm đô la là có được trẻ con. Như vậy thì chẳng khác nào buôn trẻ con. Xét nghiệm ADN chỉ ra rằng cô Sandie 99 % mang dòng máu Việt, không phải là con lai. Trong quá trình tìm kiếm, cô cũng đã gặp nhiều đứa trẻ không phải con lai, điều này khiến cô nghi ngờ liệu có đúng mình bị bỏ rơi hay không ? Hay chỉ vì những tin đồn về “Cộng Sản man rợ” giết người, khiến mẹ cô lo sợ, đi gửi con vào một cơ sở nghĩ rằng an toàn, nhưng đến khi quay lại thì đã “mất con”. Lần trở về Việt Nam hồi tháng Tư vừa qua, cô đã gặp gỡ hai gia đình đi tìm con, thông qua kênh Youtube Tuấn Vỹ. Xét nghiệm ADN cho kết quả âm tính, nhưng câu chuyện của một trong hai gia đình đó khiến cô xúc động: “Gia đình thứ hai giải thích rằng con họ bị ốm nên để lại ở nhà hộ sinh. Người cha thì tham chiến, nên cũng khó xoay sở, và nhờ các sơ Công Giáo chăm sóc. Có lần các sơ bảo mang giấy khai sinh đến, nhưng bà ấy cũng không hiểu vì sao họ cần giấy đó nhưng vẫn làm. Vài tuần sau, bà quay lại tìm con thì được biết là đứa trẻ đã được mang lên máy bay, và chiếc máy bay đó đã bị rơi. Chuyện thật đáng sợ, vì không có lúc nào, không có ai bảo rằng con bà sẽ được mang đi cho nhận nuôi.” Dù họ không phải là gia đình ruột thịt, nhưng cả hai đã quyết định "nhận nhau", và cùng giúp đỡ nhau tìm lại người thân. Cô cũng hy vọng rằng các gia đình đã lạc mất con dám lên tiếng, tìm lại con mình, bởi biết đâu đứa con đó cũng đang tìm họ. “ Cách tốt nhất cho tất cả mọi người” Không chỉ cô Sandie, nhiều đứa trẻ được cho là không phải mồ côi vẫn còn cha mẹ ở Việt Nam. Một số gia đình khó khăn về kinh tế, chỉ gửi con tạm thời ở các trại trẻ mồ côi đó, hoặc đôi khi bị gây “áp lực”. Trong bộ phim tài liệu, Daughter from Danang, phát trên kênh PBS của Hoa Kỳ , một nhân viên xã hội người Mỹ đã bị ghi hình khi đang cố thuyết phục các bà mẹ người Việt gửi con cho họ, rằng đó là “cách tốt nhất cho mọi người.” Vào ngày 29/04/1975, một y tá gốc Việt Muoi McConnell đã đệ đơn kiện tại Toà án liên bang San Francisco, đòi đình chỉ thủ tục nhận con nuôi đối với những trẻ em được di tản trong Chiến dịch Babylift cho đến khi tình trạng trẻ mồ côi được xác minh và có sự đồng ý của cha mẹ, người thân. Tuy nhiên, theo báo chí Hoa Kỳ, thẩm phán William Spencer Williams lúc đó đã bác bỏ vụ kiện này, cho rằng chỉ liên quan đến những vụ việc riêng lẻ. Ông cũng ra lệnh niêm phong hồ sơ và cấm luật sư liên lạc với gia đình ruột của các trẻ ở Việt Nam. Nhìn từ phía Hoa Kỳ, cô Devaki Murch hiện đang thúc đẩy các hoạt động thu thập lưu trữ thông tin tại các bảo tàng ở Mỹ, hay các gặp gỡ giữa những người liên quan đến chiến dịch BabyLift, để câu chuyện về BabyLift “không bị xóa nhòa”. Cô cũng quản lý một trang lưu trữ riêng về chiến dịch này ( operationbabylift.org ). Dù không cố gắng tìm kiếm gia đình mình, cô cũng ủng hộ những ai cố gắng hiểu về nguồn cội, về nơi mình được sinh ra. Tuy nhiên, cô bày tỏ lập trường cảm thông hơn. Phải nhớ rằng, đó là thời chiến, những đứa trẻ được sinh ra trong hỗn loạn. Nhiều tài liệu chỉ ra rằng những đứa trẻ được mang đi đều đã được xác nhận là bị gia đình họ bỏ rơi. Nhưng đâu có nhiều tài liệu còn sót lại. Không ai biết. Tôi nghĩ rằng tổ chức hỗ trợ nhận con nuôi “Friends of All Chilren” sẽ không vượt rào cướp một đứa trẻ đi, mà họ phải nói chuyện với gia đình. Tất cả đã làm mọi thứ có thể để chăm sóc chúng tôi, giữ chúng tôi sống sót.…
T
Tạp chí xã hội


1 Dân tộc Kurd dưới ống kính của nhiếp ảnh gia Lâm Đức Hiền trong hơn 30 năm 9:34
9:34
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:34
Được biết đến với những bức hình dọc sông Mêkông, nhiếp ảnh gia, nhà báo ảnh người Pháp gốc Việt vẽ lại hành trình hơn 30 năm sự nghiệp, qua cuốn sách « Kurdistan, mon ami » , kể về vùng đất xa lạ, nhưng gần gũi, khiến ông chia sẻ những đau thương với một dân tộc Kurd phải chịu nhiều mất mát vì chiến tranh, xung đột. Sinh ra tại Paksé, Lào, nhiếp ảnh gia người người Pháp gốc Việt Lâm Đức Hiền, được biết đến qua những tấm ảnh được đăng trên những tờ báo lớn của Pháp như Libération, Le Monde hay Paris Match. Ông cũng giành được nhiều giải thưởng về nhiếp ảnh tại Pháp đặc biệt là giải quán quân Word Press Photo cho bộ ảnh « Gens d’Irak » - Những người dân Irak. Vào cuối năm 2024, ông đã cho ra mắt độc giả tại Pháp cuốn « Kurdistan, mon ami » - « Kurdistan, người bạn của tôi » , kể về những gắn bó của ông với mảnh đất chịu nhiều đau thương, nơi mà ông đặt chân đến cách nay 30 năm trong những ngày đầu sự nghiệp nhiếp ảnh. Với lối kể chuyện chậm rãi, tái hiện ký ức về cuộc gặp gỡ với người dân Irak, xen kẽ với những bức ảnh khó tả, cuốn sách là những đồng cảm của một « thuyền nhân » với dân tộc Kurdistan phải đi tị nạn, chốn chạy xung đột, chiến tranh, như một cách để « kể cho thế giới » về một dân tộc « chẳng ai quan tâm » , về những nỗi đau ẩn giấu trong thế giới « Nghìn lẻ một đêm ». RFI Pháp ngữ đã có dịp phỏng vấn ông về cuốn sách có thể nói là đánh dấu 30 năm sự nghiệp nhiếp ảnh của người con sông Mêkông, ban Tiếng Việt xin trích dịch. *** Cuốn sách « Kurdistan, mon ami », được giới thiệu như là một tác phẩm kể về hơn 30 năm làm nhiếp ảnh, báo ảnh của ông. Ông có thể giải thích lý do tại sao không ? Lâm Đức Hiền: Lần đầu tiên tôi đến Kurdistan cách nay hơn 30 năm. Đó là vào năm 1991, trong một chuyến đi hỗ trợ nhân đạo sau cuộc thảm sát người Kurd của Saddam Hussein. Lúc đó, tôi khám phá một dân tộc phải trả qua nhiều đau đớn, nhưng họ kiên cường và có khả năng phục hồi to lớn. Những chiến binh Peshmergas đã bảo vệ tôi, cho phép tôi làm việc, chụp ảnh họ. Tôi ở đó gần một năm, và vài năm sau đó, tôi trở thành nhiếp ảnh gia và tiếp tục quay lại thường xuyên. Tôi cũng đã suýt chết nhiều lần. Một lần trong vụ tai nạn xe hơi, nhưng người Kurd đã cứu tôi. Một lần khác, khi chế độ Hussein sụp đổ, tôi bị rơi vào giữa làn đạn của quân khủng bố al-Qaeda và quân đội Hoa Kỳ. Vào năm 2013, trong một lần đi làm phóng sự, tôi đã có một trải nghiệm đặc biệt đáng sợ, khiến tôi quyết định ngừng đưa tin về chiến tranh, và phải mất 10 năm sau, tôi mới có thể chữa lành vết thương và quay lại với nhiếp ảnh. Tuy nhiên, mối liên hệ với người Kurd vẫn mạnh mẽ, thôi thúc tôi quay lại để tìm những người tôi đã chụp ảnh vào năm 1991, tìm hiểu về họ, hiện giờ ra sao. Cuối cùng, tôi quyết định kể câu chuyện của họ thông qua một cuốn sách. Trong cuốn sách, ông đề cập đến những cuộc chạm trán quyết liệt, cũng như những cuộc gặp đáng nhớ, kết bạn với những người Kurd, mà một trong số họ đã trở thành những nhân vật quan trọng. Những mối liên hệ này đã ảnh hưởng thế nào đến công việc và tầm nhìn của ông về Kurdistan? Lâm Đức Hiền: Năm 2015, trong một lần làm việc cho tờ Le Monde, tôi vô tình đến chiến tuyến giữa người Kurd và tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo Daech. Một chiến binh người Kurd trẻ tuổi đã hỏi tôi rằng đây có phải lần đầu tiên tôi đến Kurdistan không. Tôi cười và trả lời: "Không, trước khi cậu sinh ra, thì tôi đã ở đây rồi." Khi tôi cho cậu ấy xem những bức ảnh cũ của tôi từ năm 1991, chỉ huy của cậu ấy nhận ra rằng tôi đã chụp ảnh người đàn ông hiện trở thành bộ trưởng Quốc Phòng Kurdistan. Từ thời điểm đó, người này đã hỗ trợ tôi tất nhiều, đưa tôi đến những nơi đặc biệt, để thực hiện cuốn sách về người Kurd, về một dân tộc không được ai quan tâm. Dần dần, tôi tìm thấy những người mà tôi đã chụp ảnh nhiều thập kỷ trước. Có những người tị nạn trở thành mục sư, có những chiến binh trở thành nhà lãnh đạo. Cuốn sách này kể lại câu chuyện về họ, về những thay đổi của những người Kurd trong hơn 3 thập kỷ qua. Cuốn sách của ông không chỉ nói về những tác động của chiến tranh, mà còn về cuộc sống thường nhật của người Kurd, về sự kiên cường của dân tộc này. Ông có thể giải thích về cách tiếp cận này được không ? Lâm Đức Hiền: Tôi không muốn cuốn sách của mình thành một bản ghi chép, báo cáo về chiến tranh. Kurdistan không chỉ có chiến tranh, mà còn có những tái thiết, cuộc sống vẫn tiếp diễn. Tôi đã theo dõi một số người trong 30 năm. Ví dụ, một chiến binh Kurd đã cứu mạng tôi và nay, là một nông dân. Một người mà tôi chụp ảnh khi còn nhỏ, nay đã trở thành thủ tướng, và tổng thống. Cũng có một gia đình, vào năm 1991, họ sống trong một hang động tuyết, nay có một căn nhà và khu vườn. Đó là những câu chuyện mang lại linh hồn cho cuốn sách của tôi. Ngoài ra, tôi cũng chụp những phong cảnh của Kurdistan, những ngọn núi phủ tuyết, gợi nhớ đến Thụy Sĩ, những cánh đồng hoa,…, mà đằng sau vẻ đẹp đó, là những vùng đất bị tàn phá bởi chiến tranh, mà mỗi bước chân đều đầy rẫy những hiểm nguy. Tôi cũng muốn người Kurd đọc được cuốn sách này. Vì vậy tôi đã yêu cầu dịch sang tiếng của họ, để họ có thể nhận thấy mình trong lịch sử của Kurdistan, và nói rằng « đó là ký ức của chúng tôi ». Liệu trải nghiệm từng là thuyền nhân có ảnh hưởng đến cách tiếp cận của ông với tư cách là một nhiếp ảnh, nhà báo ảnh ? Lâm Đức Hiền: Tôi nghĩ rằng là một người tị nạn, ai cũng sẽ cảm thấy bị bỏ rơi, bị quên lãng. Bức hình đầu tiên trong cuốn sách là về một người phụ nữ, nước mắt lưng tròng, giơ tay lên, khiến lúc đầu, tôi tưởng là bà ấy không muốn bị chụp ảnh. Tôi nhìn thấy ở bà ấy hình ảnh của mẹ tôi, về khoảnh khắc mà chúng tôi phải đi tị nạn, qua sông Mêkông. Nhưng trên thực tế, bà ấy nói với tôi rằng « Hãy chụp hình tôi đi, hãy cho cả thế giới thấy rằng chúng tôi đang bị tàn sát ». Đó chính là điều thôi thúc tôi trở thành nhiếp ảnh gia. Bởi vì nếu không ai nói về thảm kịch này, thì giống như là những cảnh này không tồn tại, dân tộc này không tồn tại, khiến họ bị quên lãng. Và chính điều này đã thôi thúc tôi, cho tôi thấy sự cần thiết để chụp những bức ảnh, để làm chứng, trong suốt sự nghiệp của mình. Mở đầu cuốn sách, ông nói về Kurdistan như một « người bạn », ông có thể chia sẻ về những trải nghiệm của ông với « người bạn » này ? Lâm Đức Hiền: Phải nói rằng tình bạn và độ tin cậy không chỉ được thể hiện bằng lời nói mà có thể chứng minh qua hành động. Vào năm 1991, bạn tôi Kawa đã nói rằng : « Nếu một viên đạn bắn nhắm vào ông thì tôi sẽ đứng trước, chặn nó lại. Tôi nghĩ rằng đó chỉ là lời nói suông thôi, cho đến một ngày, ông ấy đứng chắn ở phía sau tôi, và lãnh một viên đạn vào vai. Tôi đã chở ông ấy đến bệnh viện và cứu ông ấy. Ba mươi năm sau, tôi tìm lại ông ấy. Tôi được biết là Kawai đã từng di cư đến Hà Lan trong nhiều năm, sau đó vì nhớ quê mà trở lại Kurdistan. Khi chúng tôi gặp lại, cứ như là chúng tôi chưa từng xa nhau. Khi ở với Kurd, không ai cảm thấy cô đơn cả. Khi có một vấn đề, lúc nào cũng có gia đình, cộng đồng, bạn bè giúp đỡ. Tình đoàn kết này gợi tôi nhớ đến văn hóa Á châu của mình. Sự ấm áp của tình người chính là điều mà tôi muốn truyền tải qua cuốn sách này.…
T
Tạp chí xã hội


1 Học tiếng Pháp miễn phí ở đâu khi Paris thắt chặt điều kiện nhập cư ? 9:01
9:01
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:01
Đối với người nước ngoài, tại Pháp, tiếng Pháp trở thành một trong những điều kiện bắt buộc để được cấp thẻ cư trú và hội nhập vào xã hội. Từ tháng 07/2025, người xin thẻ cư trú hoặc quốc tịch Pháp có ba cách để chứng minh trình độ tiếng Pháp : có bằng cấp của Pháp ; bất kỳ bằng chứng nào khác chứng minh thành thạo tiếng Pháp ; chứng chỉ ngôn ngữ tương ứng với mỗi loại thẻ cư trú : A2 cho thẻ từ 2-4 năm, B1 cho thẻ 10 năm và B2 để xin quốc tịch. Chứng chỉ A2 tương đương với trình độ học sinh cấp 2, B1 tương đương với cấp 3 và B2 tương đương với trình độ đại học. Một điều kiện thắt chặt khác là sau khi đã ba lần có thẻ cư trú một năm, người nước ngoài phải xin thẻ cư trú nhiều năm, và như vậy, cần chứng chỉ tiếng Pháp A2. Nếu không chứng minh được, đơn xin có thể bị từ chối, dù đã sống ổn định ở Pháp hoặc đoàn tụ gia đình. Riêng về xin quốc tịch, điều kiện về tiếng Pháp cũng bị thắt chặt hơn, cần trình độ B2 (nói, viết) kể từ tháng 07/2025 thay vì B1 như hiện nay. Quy định thắt chặt mới được ghi rõ trong Thông tư bộ trưởng Nội Vụ Bruno Retailleau tháng 01/2025 và có hiệu lực cho đến khi có luật nhập cư mới, dự kiến vào năm 2026. Bộ trưởng Othaman Nasrou, phụ trách Quyền Công dân và Chống phân biệt, khẳng định là chính quyền “sẽ khắt khe hơn về mặt hòa nhập xã hội” . Đọc thêm : Học tiếng Pháp với giáo trình Parlez-vous Paris của RFI Để tạo thuận lợi cho người nước ngoài học tiếng Pháp, chính quyền triển khai nhiều phương tiện dạy học. Tuy nhiên, các lớp học trực tiếp, có giáo viên hướng dẫn chỉ còn dành cho người mới đến, chưa biết tiếng Pháp. Còn đối với người đã biết tiếng Pháp, họ có rất nhiều trang web tự học và trắc nghiệm trình độ (tham khảo trang FUN MOOC ). Chính điều này khiến các tổ chức phi chính phủ, hiệp hội giúp đỡ người nhập cư, tị nạn lo ngại và lên án vì như bỏ rơi người nhập cư, mặc họ tự xoay sở. Trả lời RFI Tiếng Việt ngày 04/04/2025 khi nói về việc chính phủ “thắt chặt kiểm soát nhập cư bất hợp pháp và tiến trình hội nhập” , ông Félix Guyon, trường THOT chuyên dạy tiếng Pháp cho người tị nạn và xin tị nạn ở vùng Ile-de-France, nêu một thực tế là không phải người nước ngoài nào cũng có điều kiện vật chất (máy tính, máy tính bảng) hoặc có kết nối internet tốt để có thể tự luyện tập. Các hiệp hội tổ chức lớp học tiếng Pháp miễn phí cho người nước ngoài Tuy nhiên, để bổ sung cho “sự giảm cam kết của Nhà nước” , theo cáo buộc của các hiệp hội bảo vệ người tị nạn, di dân nước ngoài, có hàng nghìn chương trình dạy tiếng Pháp, đặc biệt là ở vùng Ile-de-France (Paris và vùng phụ cận), được các hiệp hội và trường tư tổ chức miễn phí cho người nhập cư. Trường THOT (viết tắt của Transmettre un Horizon à tous, Truyền tải cả một chân trời đến mọi người) là một trong số đó. Ông Félix Guyon giải thích : “Hiện tại, trường THOT có 6 lớp học với khoảng 15 học viên mỗi lớp. Mỗi kỳ chúng tôi nhận được từ 200 đến 500 đăng ký. Do số lượng yêu cầu nhiều hơn số chỗ cho nên chúng tôi phải tuyển chọn học viên dựa trên các tiêu chí như không có bằng cấp, không nói được tiếng Pháp hoặc nói được ít tiếng Pháp, sống ở vùng Île-de-France và có thể học được 10 giờ mỗi tuần. Họ được yêu cầu đến làm bài kiểm tra để xếp vào lớp có trình độ tương ứng. Đối với những người mà chúng tôi không thể tiếp đón được, chúng tôi sẽ cố gắng hướng dẫn họ, cung cấp cho họ địa chỉ và thông tin liên lạc của những nơi khác - có rất nhiều cơ sở ở Paris và vùng lân cận - để họ có thể nhanh chóng tìm được lớp học phù hợp. Chúng tôi có rất nhiều yêu cầu và đáng tiếc là chúng tôi không thể đáp ứng được hết” . Người nước ngoài muốn học tiếng Pháp có thể truy cập vào các trang web hoặc ứng dụng, như BonjourBonjour hoặc Réseau Alpha .... chọn “học trực tiếp” hoặc “học trực tuyến (online)” , chọn khu vực sinh sống để có thể tìm được một khóa học phù hợp với nhu cầu. Những khóa học này đều miễn phí, theo ông Félix Guyon : “Trường chúng tôi đặt mức lệ phí nhập học là 7 euro. Thực ra đây chỉ là mức phí mang tính biểu tượng nhằm tạo ra cam kết và hợp đồng giữa nhà trường và học viên. Chúng tôi cho rằng đây là một ý tưởng hay để cải thiện sự chăm chỉ, để hiệu quả hơn so với các khóa học hoàn toàn miễn phí. Dĩ nhiên là khoản phí này không thể chi trả cho toàn bộ kinh phí cho giảng viên, cơ sở vật chất và nhân viên. Nhưng ý tưởng của chúng tôi là lập ra một kiểu hợp đồng, một chút trách nhiệm, niềm tin giữa người học và nhà trường. Phần còn lại, chúng tôi phải đi tìm ngân sách từ các nguồn trợ cấp công, từ các tổ chức doanh nghiệp, quỹ tư nhân và quyên góp của cá nhân. Trọng trách của chúng tôi là phải tìm được nguồn tài trợ để có thể mở trường và tiếp nhận các học viên đó gần như miễn phí hết” . Không có giấy tờ hợp lệ cũng có thể đăng ký học THOT được ba phụ nữ đồng sáng lập năm 2015 sau các sự kiện Mùa Xuân Ả Rập và chiến tranh ở Syria. Họ trực tiếp đến các khu tạm trú hỗ trợ người tị nạn và thấy rằng ngoài mong muốn có được mái nhà che mưa che nắng, được ăn uống bình thường, những di dân đến Paris, vùng Île-de-France hoặc Pháp thực sự muốn học tiếng Pháp giúp hòa nhập hiệu quả vào nước Pháp, được hội nhập vào xã hội Pháp. “Trường THOT nhận được một số ngân sách dành cho một số kiểu quy chế. Ví dụ, Nhà nước cấp ngân sách cho chúng tôi để đào tạo người có quy chế tị nạn. Nhưng chúng tôi cũng có nhiều nguồn ngân sách khác, từ các cá nhân, các quỹ tư nhân giúp chúng tôi tiếp nhận cả những người không có giấy tờ hoặc đang xin tị nạn hoặc bị từ chối quyền tị nạn. Đối với những trường hợp như vậy, chúng tôi thực sự ủng hộ ý tưởng là tất cả người nước ngoài ở Pháp đều được quyền tiếp cận những điều kiện tốt để học tiếng Pháp. Chúng tôi có những khóa học tiếng Pháp kéo dài 160 giờ phù hợp với trình độ của từng cá nhân và được giảng dạy bởi một giảng viên có trình độ chuyên môn, từ “vỡ lòng” dành cho những người không biết đọc, biết viết lên đến trình độ A2”. Đọc thêm : Học tiếng Pháp qua bản tin thời sự Chính vì vậy, thẻ cư trú - được coi là giấy tờ tùy thân - không phải là một điều kiện bắt buộc khi đăng ký học tại những ngôi trường dạy tiếng này. Tuy nhiên, khi đến giai đoạn hỗ trợ tìm việc làm hoặc một ngành đào tạo chuyên môn, vấn đề thẻ cư trú lại là một trở ngại, theo giải thích của ông Félix Guyon : “Ở điểm này, đúng là chúng tôi bị hạn chế vì quy chế của học viên, có nghĩa sẽ không thể đăng ký đào tạo chuyên môn cho một người không có giấy tờ. Chúng tôi sẽ phải cố gắng hỗ trợ nhiều nhất để giúp họ hợp thức hóa giấy tờ tùy theo hoàn cảnh cá nhân hoặc có tiến triển trong hồ sơ di trú. Nhưng chúng tôi sẽ không thể tìm việc làm cho người không có giấy tờ vì điều đó là bất hợp pháp. Vì vậy, chúng tôi phải theo hoàn cảnh của từng người, cố gắng giúp họ thay đổi hoàn cảnh và nhất là nâng cao trình độ tiếng Pháp. Sử dụng tốt tiếng Pháp sẽ luôn hữu ích cho họ, bất kể số phận của họ như thế nào, bất kể chặng đường còn lại của họ ra sao. Khi có trình độ tiếng Pháp tốt hơn, họ sẽ tự lập hơn, tự tin hơn vì ngoài ngôn ngữ, đây là những kỹ năng rất quan trọng cho chuỗi hành trình còn lại” . Tạo điều kiện, đồng hành để đi tới thành công Không chỉ dạy tiếng Pháp, theo dõi quá trình học tập và tiến bộ của học viên, hầu hết các trường dạy tiếng cho người nước ngoài đều tổ chức thêm các hoạt động văn hóa, thể thao, dịch vụ tư vấn pháp lý di dân, tị nạn và xã hội. “ Ví dụ, tại trường THOT có tổ tư vấn pháp lý, định hướng nghề nghiệp, hỗ trợ tâm lý trị liệu và cả nhà trẻ để những phụ nữ thường phải trông con có thể gửi con nhỏ trong giờ học. Mục tiêu thực sự là tạo ra một nơi hiệu quả và chu đáo để mọi người đến trường chúng tôi đều có thể học tiếng Pháp hiệu quả nhất có thể và trong điều kiện tốt nhất. Tất cả các tổ tư vấn quanh các khóa học nhằm mục đích bảo đảm rằng khi đến lớp, đứng trước giáo viên, học viên có thể sẵn sàng về mặt tinh thần và sau đó là tự tin để có thể học tiếng Pháp hiệu quả và đạt được bằng tốt nghiệp đầu tiên bởi vì trong trường của chúng tôi, có những người chưa từng có bằng cấp nào ở nước của họ hoặc ở Pháp. Do đó chứng chỉ tiếng DILF (Diplôme Initial de Langue Française, chứng chỉ tiếng Pháp dành cho người mới bắt đầu) hoặc DELF (Diplôme d’Etudes en Langue Française, bằng tiếng Pháp cơ bản cấp A1) mà chúng tôi giúp họ đạt được, sẽ là bằng tốt nghiệp đầu tiên trong cuộc đời họ. Việc đó sẽ hữu ích trong việc tìm kiếm việc làm và con đường sự nghiệp, đồng thời cũng có tác động tích cực đến sự tự tin, tự chủ của họ”. Thông tư Retailleau tháng 01/2025 thắt chặt yêu cầu về tiếng Pháp để hội nhập không ảnh hưởng đến người có quy chế tị nạn vì được luật pháp quốc tế bảo vệ. Họ sẽ không thể bị trục xuất nếu không đạt đến một trình độ ngôn ngữ yêu cầu. Còn tất cả những người nước ngoài khác sẽ phải chứng minh trình độ tiếng Pháp tương ứng. Chính phủ Pháp nhấn mạnh nhiều nước trên thế giới đã áp dụng yêu cầu trắc nghiệm ngôn ngữ. Ví dụ Cơ quan Di trú và Thị thực Vương quốc Anh (UKVI) chấp nhận bài kiểm tra Secure English Language Tests (SELTs). Tại Canada, người nước ngoài xin thị thực hoặc xin nhập quốc tịch đều phải tham gia Kiểm tra trình độ tiếng Pháp (TCF), gồm bốn bài đánh giá kỹ năng hiểu nói/viết và khả năng diễn đạt nói/viết. Nhật Bản cũng yêu cầu người nước ngoài tham gia Kỳ thi năng lực tiếng Nhật (JLPT), được chia thành năm cấp độ. Đối với người muốn có thẻ thường trú nhân thì cần phải có trình độ N1 và đây là trình độ rất khó đạt được. FUN MOOC : Đại học Kỹ thuật số Pháp là nhóm lợi ích công cộng vận hành nền tảng FUN MOOC. Réseau Alpha : Được thành lập vào năm 2006 bởi hai tình nguyện viên người Pháp, hiệp hội Réseau Alpha giới thiệu chương trình học tiếng Pháp tại Île-de-France và cung cấp nguồn lực cho các tổ chức địa phương đầu tư vào việc học tiếng Pháp. Do đó, mục đích của hội là tạo ra mối liên kết giữa người học tiếng Pháp và những người hỗ trợ người di cư.…
T
Tạp chí xã hội


1 Từ Hitler đến Trump, vì sao kiến trúc hiện đại bị ghét bỏ ? 9:58
9:58
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:58
Trong hàng loạt sắc lệnh hành pháp được ký ngay ngày đầu tiên nhậm chức của tân tổng thống Mỹ, ngày 20/01/2025, chỉ có một bản ghi nhớ duy nhất liên quan đến văn hóa, thẩm mỹ, kiến trúc, đó là chính sách « thúc đẩy kiến trúc công dân liên bang đẹp đẽ ». Theo bình luận của nhật báo The Wall Street Journal, kiến trúc là mục tiêu đầu tiên trong « cuộc chiến văn hóa » của chính quyền tổng thống Donald Trump. Cùng với thông tín viên Bùi Uyên, đồng thời là kiến trúc sư tại Paris, RFI tìm hiểu tại sao kiến trúc hiện đại lại trở thành cái gai trong mắt Donald Trump. RFI : Chính sách của tổng thống Mỹ Donald Trump « thúc đẩy kiến trúc công dân liên bang đẹp đẽ » cụ thể đề cập đến những chủ đề gì ? KTS. Bùi Uyên : Sắc lệnh này yêu cầu tất cả các tòa nhà chính phủ liên bang mới phải tôn trọng di sản kiến trúc địa phương truyền thống và cổ điển, các dự án mang phong cách khác sẽ không được chấp thuận. Bản ghi nhớ này bị lu mờ bởi những tuyên bố chấn động hơn. Ít người biết được rằng bản ghi nhớ này nằm trong chiến dịch lâu nay của đảng cánh hữu Mỹ, đặc biệt là cá nhân tổng thống Donald Trump, chống lại kiến trúc hiện đại và hậu hiện đại, mà họ cho là « xấu xí ». Họ cho rằng kiến trúc thoát khỏi các quy tắc của chủ nghĩa cổ điển đồng nghĩa với phản bội chủ nghĩa nhân văn và truyền thống thẩm mỹ vốn có của nền dân chủ Mỹ. Nhưng chỉ đến nhiệm kỳ của tổng thống Donald Trump, tư tưởng này mới biến thành một sắc lệnh hành pháp, được ban hành từ cuối nhiệm kỳ trước, và khôi phục lại ngay từ ngày đầu ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc. Trong sắc lệnh cùng tên ban hành cuối năm 2020, vẻ đẹp của kiến trúc cổ điển Hy Lạp và La Mã cổ đại được dẫn chứng như biểu tượng của vẻ đẹp không gian công cộng và niềm tự hào công dân, cho bản sắc của nước Mỹ, mang lại được sự kính trọng của đại chúng. Các công trình liên bang xây mới phải mang phong cách cổ điển, tân cổ điển, art décor. Đối với các công trình cần tu bổ, cải tạo, có thể tính đến việc phá đi xây lại theo phong cách cổ điển. Mâu thuẫn là ở chỗ, trước khi bước vào chính trường, vị tổng thống thứ 45 và 47 của nước Mỹ được biết đến là một chủ đầu tư bất động sản, với những tòa nhà kính thép mang phong cách hiện đại. Minh chứng rõ nhất là tòa cao ốc chọc trời mang tên ông giữa lòng New York. Không dừng lại ở kiến trúc, sự áp đặt trong thiết kế các công trình liên bang này là một chính sách nằm trong một đường lối theo xu hướng độc đoán về tư tưởng, hạn chế sự tự do trong biểu hiện nghệ thuật. Mới đây, việc ông Trump trở thành chủ tịch trung tâm nghệ thuật biểu diễn Kennedy Memorial Center và việc sa thải chủ tịch, cũng như nhiều nhân viên hội đồng quản trị của trung tâm, là một minh chứng tiếp theo cho chính sách thao túng và định hướng văn hóa của chính quyền Donald Trump. RFI : Như vậy có nghĩa là kiến trúc có thể trở thành một công cụ tuyên truyền tư tưởng chính trị ? KTS. Bùi Uyên : Khác với các loại hình nghệ thuật khác, trong mắt các nhà cầm quyền, công trình kiến trúc trụ sở công là một phương tiện trực quan ưu tiên để biểu trưng quyền lực và truyền tải những tư tưởng chính trị. Để so sánh, việc tuyên truyền bằng các loại hình nghệ thuật khác như âm nhạc, thi ca, hội họa, phim ảnh, cần một sự tiếp nhận chủ động của công chúng bằng cách đọc, nghe, xem ... Trong khi đó, với ưu thế tọa lạc nơi không gian công cộng, các tòa trụ sở được trưng ra trước dân chúng, buộc người dân phải tiếp nhận thông điệp của nó. Nhưng tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ không phải là người đầu tiên dùng kiến trúc như một công cụ tuyên truyền chính trị. Trong lịch sử nước Mỹ, kiến trúc của các công trình công cộng luôn phản ánh tầm nhìn và ý chí chiến lược đương thời. Chủ nghĩa cổ điển của Hy Lạp và La Mã trong thế kỷ 18 và 19 được dùng để gợi lên sự ổn định và tinh tế. Việc áp dụng phong cách « tàu biển » và Art Decor vào thế kỷ 20 gợi lên những nét thực tế tiến bộ trong Thỏa thuận mới của Roosevelt. Việc thể hiện kiến trúc chủ nghĩa hiện đại trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh là để chứng minh tính hiệu quả của nhà nước phúc lợi và ưu thế công nghệ của quốc gia. Chính phủ Mỹ luôn sử dụng kiến trúc theo cách mang tính biểu tượng và thường mang tính chiến thuật. Tuy nhiên, những hàm ý này là phản ánh gián tiếp, hoặc khuynh hướng lựa chọn ôn hòa, chứ chưa bao giờ bị bắt buộc bởi một sắc lệnh của chính tổng thống như lần này dưới thời Donald Trump. Theo sử gia người Mỹ Michel.R.Allen, « sắc lệnh này của tổng thống cấu thành một quyết định độc tài đầu tiên ». RFI : Trong lịch sử, việc áp dụng những điều luật áp đặt một cách nhìn và kiểm soát về nghệ thuật, kiến trúc tương tự chỉ được thấy rõ nhất dưới những chính quyền độc tài, toàn trị hay dân tộc chủ nghĩa như Đức quốc xã hay Stalin của Liên Xô cũ. Những chính sách này đã kiểm soát kiến trúc như thế nào ? KTS. Bùi Uyên : Dưới thời Hitler, để đại diện cho diễn ngôn về một giống nòi thượng đẳng, phong cách Hy Lạp và La Mã được lấy làm cảm hứng biểu trưng cho chủng tộc thuần khiết, tiếp nối sinh học và văn hóa mẫu mực. Cùng vị kiến trúc sư Albert Speer, cũng là cánh tay phải trên chính trường, người đứng đầu chính quyền Quốc xã đã vẽ lên quy hoạch và kiến trúc lại Berlin, với tham vọng biến thành phố này thành một đại đô thị hàng đầu thế giới. Ở đó, những công trình kiến trúc phong cách Hy Lạp và La Mã cũng sẽ trường tồn hàng ngàn năm như hai nền văn minh kia. Các thiết kế thủ đô Berlin khi đó gần như bê nguyên các hình mẫu của điện Panthéon của Hy Lạp, Khải Hoàn Môn của Pháp, sự khác biệt lớn nhất là về tỉ lệ : tất cả các công trình kiến trúc trong phác thảo của Hitler đều to lớn hơn gấp nhiều lần so với nguyên mẫu. Theo đó, khát vọng mang lại tầm vóc khổng lồ của dân tộc Đức thuần khiết được chuyển thể thành những kiến trúc tân-cổ điển với khối tích choáng ngợp. Còn tại Liên Xô cũ, chính quyền Stalin không áp đặt một phong cách kiến trúc chủ đạo duy nhất, nhưng kiểm soát và định hướng phong cách kiến trúc với những mục tiêu chính trị cụ thể cho từng công trình. Chính quyền Stalin lập ra một tổ chức mang tên « Liên hiệp các kiến trúc sư vô sản ». Tổ chức này dân dần phá hủy từ bên trong các tổ chức, hội nhóm chuyên ngành mang tính tiên phong. Tuy không thể công khai đối lập với kiến trúc hiện đại, biểu trưng của tiến bộ và cách mạng, chính quyền Stalin cản trở các kiến trúc sư trẻ, theo trường phái hiện đại, tiếp cận với các dự án lớn, vì lo ngại khó có thể kiểm soát họ. Việc quy hoạch lại Matxcơva được giao cho kiến trúc sư Lazar Kaganovic theo trường phái cổ điển. Bên cạnh phong cách cổ điển mà phe bảo thủ ưa chuộng, Stalin cho xây dựng các công trình theo phong cách kiến trúc hiện đại Mỹ để làm hài lòng công chúng ủng hộ cánh mạng tháng 10 Nga 1917 và cộng đồng quốc tế, để chứng tỏ sự vượt trội so với Hoa Kỳ. RFI : Trở lại thời đại ngày nay, chỉ trích nghệ thuật hiện đại cấp tiến và giới tinh hoa dường như đang trở thành lá bài dân túy, củng cố chủ nghĩa dân tộc bảo thủ ? KTS. Bùi Uyên : Thật vậy, tiêu biểu là sắc lệnh được tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành cuối nhiệm kỳ trước. Không những chỉ định rõ hình mẫu kiến trúc cổ điển cho các công trình công cộng liên bang, sắc lệnh còn chỉ trích thẳng thừng kiến trúc hiện đại, kiến trúc thô mộc (brutalisme) như một phong cách « không được dân chúng ưa chuộng » « kém hấp dẫn » « gây tranh cãi ». Các kiến trúc sư danh tiếng quốc tế cũng bị đánh giá là « không coi trọng tính địa phương và thị hiếu thẩm mỹ trong vùng ». Các tác phẩm của họ chỉ nhằm « gây ấn tượng trong giới tinh hoa kiến trúc », « nghệ thuật vị nghệ thuật », được ca tụng trong giới chuyên môn nhưng lại « xấu xí » trong mắt dân chúng. Theo luận điểm này, việc phê phán kiến trúc hiện đại đồng nghĩa với việc tôn trọng khiếu thẩm mỹ của số đông dân chúng, chống lại sự độc quyền thẩm mỹ của giới tinh hoa. Tuy nhiên, chính việc áp đặt kiến trúc cổ điển như vẻ đẹp chuẩn mực lại là một sự phủ nhận tính đa dạng, cởi mở, trẻ trung của một « hợp chủng quốc » với lịch sử lập quốc khá non trẻ so với đại đa số các quốc gia có nền mỹ thuật, kiến trúc lâu đời khác. Sự trỗi dậy của những cáo buộc kiến trúc hiện đại nói riêng và nghệ thuật hiện đại nói chung, xuất phát từ những tư tưởng theo khuynh hướng bảo thủ, không chỉ là hiện tượng ở xứ cờ hoa. Tại châu Âu, đảng cực hữu AfD của Đức cũng nhiều lần chỉ trích những di sản của kiến trúc hiện đại. Sự kiện kỷ niệm 100 năm khai sinh trường thiết kế Bauhaus – cái nôi của kiến trúc hiện đại và hậu hiện đại – tạo cơ hội cho đảng này lên án ngôi trường và những đóng góp của nó cho lịch sử. Đảng AfD cho rằng phong trào Bauhaus đã truyền bá sự « xấu xí », gu thẩm mỹ sai lệch. Hay theo như phát biểu tại nghị viện của nghị sỹ của đảng này, ông Tillschneider, đây là « sự đoạn tuyệt với truyền thống xây dựng, bằng việc lắp ghép các cấu kiện tiền chế (..) trên thực tế là tầm nhìn gớm ghiếc, một cuộc sống trong những không gian chật chội, đầy cấm đoán và ngăn chặn ». Để rồi đi đến kết luận « Bauhaus không thể là nơi đưa ra những kiểu mẫu, mà chỉ là một sai lầm lịch sử ». Có thể AfD đã sớm quên, hoặc chưa bao giờ được biết đến hoàn cảnh ra đời vai trò lịch sử của hình thức kiến trúc này. Nếu không có những cải tiến vượt bậc về công nghệ sản xuất beton tiền chế và những thiết kế chức năng tối ưu tiết kiệm diện tích, thì nước Đức và nhiều quốc gia châu Âu không thể đối mặt với tình trạng thiếu nhà ở trầm trọng do chiến tranh tàn phá. Xây nhanh, công nghiệp hóa, giá rẻ, nhưng đảm bảo điều kiện vệ sinh và tiện nghi sử dụng. Thật trùng hợp, « sai lầm lịch sử » chính là từ mà chính quyền phát xít Đức gọi tên Bauhaus trước khi đóng cửa trường này dưới thời Quốc xã. Họ cáo buộc trường là trụ sở của những người « Do thái - Bolshevik » bởi tên tuổi của các giảng viên – nghệ sỹ lớn người Đức gốc Do Thái hoặc gốc Liên Xô cũ. Không dừng ở đó, chính quyền dưới thời Hitler còn gọi tên nhiều tác phẩm nghệ thuật hiện đại những năm đầu thế kỷ 20 là « nghệ thuật thoái hóa », với một cuộc triển lãm cùng tên, hội tụ những bức tranh của các danh họa lớn của các trường phái hiện đại thời bấy giờ như Picasso, Chagall, Otto Dix, Paul Klee hay Kandinsky. Nhiều bức tranh bị tịch thu, phân loại và bị tiêu hủy, nhiều họa sỹ nếu không trốn đi thì bị cấm sáng tác thể loại nghệ thuật này. RFI : Hơn một thế kỷ trôi qua, cái tên nhà độc tài và những tư tưởng dưới thời Quốc xã tưởng như là vết nhơ mà nước Đức đã cố gắng gột rửa để trở thành một quốc gia dân chủ đi đầu, dẫn dắt Liên Âu. Giờ đây không ít chính sách trong số đó lại được đưa vào chương trình tranh cử của đảng cực hữu, đang ngày càng lớn mạnh ở Đức. Bên kia bờ Đại Tây Dương, cái nôi của tự do dân chủ, chính quyền Mỹ của Donald Trump cũng lần đầu tiên ban hành những quyết sách áp đặt chống lại kiến trúc hiện đại. Vì sao kiến trúc hiện đại lại là mục tiêu bị bài trừ? KTS. Bùi Uyên : Kiến trúc hiện đại được hình thành vào những năm 20 của thế kỷ XX từ trường nghệ thuật Bauhaus ở Đức. Trên nền tảng tiến bộ Cách mạng công nghiệp, thiết kế kiến trúc được phát triển tự do hơn, giải phóng khỏi những tỉ lệ và bố cục cổ điển, lấy công năng là mục tiêu chính, thông qua đó giản lược các đường nét, chi tiết trang trí. Đây là một bước ngoặt rõ nét so với kiến trúc cổ điển thịnh hành suốt nhiều thế kỷ. Một lý do quan trọng để phong cách kiến trúc này lan rộng là đòi hỏi bức thiết xây dựng lại nhanh chóng và số lượng lớn sau Thế Chiến thứ nhất. Cùng với sự hình thành liên minh chính trị hai bờ Đại Tây Dương và sự giao thoa trao đổi văn hóa dễ dàng hơn, luồng tư tưởng kiến trúc này nhanh chóng được « quốc tế hóa », lan rộng ở châu Âu và Hoa Kỳ, đặc biệt với làn sóng di cư của các trí thức tinh hoa, các nghệ sỹ, kiến trúc sư, do ảnh hưởng của Thế Chiến thứ 2. Bên khối các nước xã hội chủ nghĩa, đứng đầu là Liên Xô, kiến trúc hiện đại cũng được xây dựng rộng rãi để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho đại bộ phận dân chúng. Ở châu Âu, các tòa nhà theo phong cách hiện đại còn được tiếp tục xây dựng sau Thế Chiến thứ 2, đến tận những năm 70, dưới hình thức những đô thị vệ tinh mới. Tuy vậy, đây cũng là một nguyên nhân để phong cách kiến trúc này bị nhận biết chủ yếu trong công chúng, bởi các tòa nhà chung cư xây dựng hàng loạt bằng beton tiền chế, với hình khối đơn giản, đều đặn có phần nhàm chán. Cùng với sự xuống cấp và các vấn đề xã hội hiện nay của các khu dân cư này, hình ảnh kiến trúc hiện đại này trở nên phản cảm. Với những bối cảnh lịch sử và xã hội nói trên, các đảng bảo thủ và dân tộc chủ nghĩa nhìn thấy ở di sản kiến trúc hiện đại mọi hiện thân và thông điệp đối lập hoàn toàn với đường lối chính trị mà họ theo đuổi : tính quốc tế, toàn cầu hóa, tính cách mạng, ly khai khỏi các khuôn mẫu cổ điển truyền thống, gắn với đề cao phúc lợi xã hội. Ngày nay, triết lý và ngôn ngữ kiến trúc đã tiến những bước dài, mang trong nó những tư duy mới về môi trường, chuyển đổi năng lượng, đề cao tính địa phương. Việc bài xích kiến trúc hiện đại, để áp đặt thay vào đó hình thức và phong cách cổ điển, dưới vỏ bọc cải thiện thẩm mỹ đô thị, ẩn thực sự sau đó là sự định hướng sáng tạo và cản trở tự do biểu đạt. Không chỉ dừng lại ở kiến trúc, những chính sách độc đoán thao túng các hoạt động nghệ thuật vẫn còn nối tiếp, vô hình chung đẩy lùi những bước tiến tất yếu của văn hóa và vận động xã hội.…
T
Tạp chí xã hội


1 Chống di dân bất hợp pháp : Pháp thắt chặt điều kiện nhập cư và quá trình hội nhập 9:19
9:19
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:19
Pháp thắt chặt kiểm soát tình trạng nhập cư bất hợp pháp và nhập cư nói chung sau nhiều vụ giết người, khủng bố mà thủ phạm là người nhập cư bất hợp pháp và là đối tượng bị trục xuất. Theo thông tư về “cho phép lưu trú đặc biệt” được bộ trưởng Nội Vụ Bruno Retailleau công bố ngày 24/01/2025, để được hợp thức hóa giấy tờ, người nhập cư bất hợp pháp phải chứng minh sống ở Pháp 7 năm thay vì 5 năm như trước, có việc làm và chứng chỉ tiếng Pháp theo yêu cầu. Bản hướng dẫn dài 3 trang gửi đến các tỉnh trưởng, nhấn mạnh : “Việc cho phép lưu trú đặc biệt (AES) dành cho người nhập cư bất hợp pháp phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt theo quy định của pháp luật. AES không phải là con đường thông thường để nhập cư và được quyền cư trú” . Cụ thể, thông tư tập trung hai mục tiêu chính : thắt chặt điều kiện về hợp pháp hóa giấy tờ đối với người nhập cư bất hợp pháp ; tăng cường yêu cầu hòa nhập vào xã hội, trong đó có đòi hỏi về trình độ ngôn ngữ. Hợp thức hóa theo tiêu chí lao động Ở điểm thứ nhất, thông tư yêu cầu các tỉnh trưởng tập trung hợp thức hóa giấy tờ cho lao động nhập cư trong các ngành nghề thiếu nhân lực, trái ngược với việc hợp thức hóa giấy tờ theo diện cá nhân và đoàn tụ gia đình tại Pháp, cho đến nay vẫn được ưu tiên và chiếm đa số. Đối với các đối tượng khác, điều kiện cho phép lưu trú bị thắt chặt hơn nhiều. Thực ra, việc hợp thức hóa giấy tờ cho nhân viên các ngành thiếu lao động đã được quy định trong Luật Di trú ngày 26/01/2024, gồm ba điều kiện chính : sống tại Pháp 3 năm, có thâm niên 12 tháng làm việc và làm một trong các nghề thiếu lao động được ghi trong danh sách ban hành theo sắc lệnh. Tuy nhiên, vẫn trong các ngành nghề thiếu lao động, một người nhập cư bất hợp pháp “làm chui” sẽ phải đáp ứng yêu cầu “sống tại Pháp 7 năm” , thay vì 5 năm như hiện nay. Đọc thêm Pháp trù tính nhập cư lao động đối với những ngành nghề thiếu nhân công Trả lời RFI Tiếng Việt, ông Felix Guyon, đại diện của THOT, trường dạy tiếng Pháp cho người tị nạn và người xin tị nạn, vùng Ile-de-France (Paris và vùng phụ cận), đánh giá : “ Thông tư Valls (bộ trưởng Nội Vụ 2012-2014) có giá trị cho đến tháng 01/2025, đòi hỏi lao động nhập cư bất hợp pháp phải chứng minh sống tại Pháp 5 năm và làm việc 2 năm rưỡi. Và hiện giờ là yêu cầu 7 năm sống tại Pháp. Đây là một biện pháp thắt chặt rất cứng rắn. Và chúng tôi thấy đây là món quà dành cho những ông chủ vô đạo đức vì họ có thể giữ những người lao động không giấy tờ sống trong tình trạng bất hợp pháp, không có quyền lợi trong thời gian dài hơn. Thông tư Retailleau thắt chặt hơn rất nhiều”. Phải có chứng chỉ tiếng Pháp theo loại hình thẻ cư trú Ngoài điều kiện sống tại Pháp 7 năm, các tỉnh trưởng sẽ phải đánh giá trình độ tiếng Pháp của người nhập cư thông qua “bằng cấp của Pháp hoặc chứng chỉ ngôn ngữ” . Điều kiện này sẽ được áp dụng từ ngày 01/07/2025 cho tất cả những người nước ngoài xin thẻ cư trú, thay vì chỉ cần “có khả năng giao tiếp cơ bản bằng tiếng Pháp” là đủ như đang áp dụng. Điều kiện ngặt nghèo này cũng bị ông Felix Guyon chỉ trích : “Đó là một trở ngại cho những người nước ngoài đang sống bất hợp pháp ở Pháp, mà thực ra là đối với cả những người sống hợp pháp, bởi vì tiếng Pháp đang được Nhà nước sử dụng như một công cụ cho chính sách kiểm soát ngày càng gay gắt hơn và được tiếp tục kể từ đầu những năm 2010 với các yêu cầu ngày càng cao hơn mà không hẳn mang tính xây dựng. Trên thực tế, luật mới này sẽ làm tăng đáng kể yêu cầu kiểm tra tiếng Pháp. Để có được giấy phép cư trú nhiều năm, từ giờ sẽ phải có trình độ A2, để có được thẻ thường trú nhân thì cần có trình độ nâng cao B1, và để được nhập tịch quốc tịch Pháp thì phải có trình độ B2. Đó là những trình độ rất cao. Đó là lý do tôi nói rằng yêu cầu mới sẽ ảnh hưởng đến những người sống bất hợp pháp cũng như hợp pháp. Ví dụ như những người có giấy phép cư trú tạm thời một năm, họ sẽ không thể tiếp tục được cấp thẻ cư trú 1 năm sau ba lần có thẻ này và họ sẽ không thể nộp đơn nữa. Điều đó có nghĩa là họ sẽ phải nộp đơn xin thẻ cư trú nhiều năm nhưng không phải ai cũng có thể có được trình độ tiếng Pháp A2 theo yêu cầu vì họ không đi học hoặc không có thời gian luyện tập vì có con nhỏ chẳng hạn. Và những người này sẽ thuộc diện có thể bị trục xuất cho dù họ đã ở Pháp nhiều năm, hòa nhập hoàn toàn, giao tiếp thoải mái bằng tiếng Pháp nhưng không hẳn là viết tốt, cho nên họ sẽ không thể đạt được trình độ A2. Trình độ này có thể là dễ đạt được đối với những người đi học, nhưng đối với những người bỏ học từ nhỏ, thì để đạt được đến những trình độ như vậy cần đến hàng nghìn giờ học tập. Hơn nữa, kể cả những người sống và làm việc tại Pháp từ lâu, giao tiếp thoải mái hàng ngày bằng tiếng Pháp nhưng lại không quen với hình thức kiểm tra, cũng thấy khó khi làm bài trắc nghiệm theo tiêu chuẩn. Ngoài ra, lệ phí thi trình độ A2 là khoảng 150 euro và không có gì bảo đảm chắc chắn sẽ thành công. Đối với chúng tôi, những biện pháp này thực sự là một trở ngại tạo thêm tình trạng bấp bênh và người nhập cư không giấy tờ” . Đọc thêm Dự luật nhập cư ở Pháp: Cấp giấy tờ cho người lao động hay trục xuất « những kẻ khủng bố » ? Yêu cầu trình độ ngôn ngữ cao nhưng thiếu cơ sở đào tạo Thực ra, yêu cầu về chứng chỉ ngôn ngữ đã được quy định trong Luật Di trú nhưng chưa được áp dụng triệt để. Đối với người nhập cư bất hợp pháp, đòi hỏi về ngôn ngữ là rào cản lớn vì bản thân họ không có điều kiện theo học. Còn đối với người nước ngoài đến Pháp hợp pháp, ngay khi làm thủ tục ở Văn phòng Nhập cư và Hội nhập Pháp - OFFI (Office français de l’immigration et de l’intégration), họ được học tiếng Pháp miễn phí. Tuy nhiên, chương trình này cũng bị cắt giảm. Ông Felix Guyon cho rằng chính quyền “luôn yêu cầu trình độ cao hơn ở người nước ngoài nhưng lại không cung cấp phương tiện để thực hiện điều đó”. “OFII - cơ quan Nhà nước - đang trong quá trình thay đổi lớn. Từ năm 2007 có các chương trình dạy tiếng Pháp trực tiếp với giáo viên. Mọi người có thể có tới 600 giờ học tiếng Pháp để đạt trình độ A1. Đúng là hệ thống này không hoàn hảo, do các nhóm không hẳn có chung trình độ, đôi khi có những nhóm rất đông học viên nên rất khó để tiến bộ, nhưng nhờ có giáo viên mà giúp người nước ngoài làm quen với tiếng Pháp. Nhưng kể từ tháng 07/2025, OFII áp dụng cách dạy và học mới. Chỉ những người không biết đọc, biết viết và ở trình độ mới bắt đầu mới có thể tiếp tục được học trực tiếp tại cơ sở với giáo viên. Đa phần còn lại sẽ phải học trực tuyến 100% trên nền tảng kỹ thuật số mà không có giáo viên. Vì vậy, đối với chúng tôi, khó có thể yêu cầu người nước ngoài hòa nhập khi mà một mình ngồi trước máy tính, hoặc chưa chắc đã có máy tính, máy tính bảng hoặc có kết nối internet tốt. Đối với chúng tôi, đây thực sự là dấu hiệu rút lui của Nhà nước. Điều kiện đào tạo của Nhà nước ngày càng sụt giảm nhưng lại đòi hỏi trình độ ngày càng cao hơn. Tất nhiên, vẫn còn những hiệp hội và tổ chức đào tạo như THOT. Nhưng trên thực tế, chúng tôi cũng đang phải đối mặt với tình trạng liên tục cắt giảm hỗ trợ tài chính, trợ cấp. Và ngày càng khó để có được những khoản trợ cấp này và tạo điều kiện học tập tốt cho mọi người. Trên thực tế, gánh nặng học tiếng Pháp thực sự đè lên vai người nước ngoài và chúng ta biết rằng họ thường bị yếu thế, bấp bênh hơn người Pháp. Vì vậy, đối với chúng tôi, đây thực sự là một dấu hiệu rất, rất xấu bởi vì người ta đang yêu cầu trình độ tiếng Pháp cao nhất với ít nguồn lực hơn, đẩy trách nhiệm cho người nước ngoài, chứ không đặt lên vai Nhà nước như cho đến nay” . Đọc thêm Pháp thắt chặt nhập cư, áp dụng chính sách "quota" theo ngành nghề Nên tách "trình độ tiếng Pháp" với "thẻ cư trú" Tiêu chí ngôn ngữ được yêu cầu từ lâu khi làm thẻ cư trú. Tuy nhiên, theo THOT, không nên bắt buộc là điều kiện tiên quyết vì phần lớn người nước ngoài đến Pháp đều muốn hòa nhập vào xã hội, muốn có cuộc sống bình thường và nói được tiếng Pháp. Ông Felix Guyon khuyến nghị một biện pháp hoàn toàn ngược lại : “Theo quan điểm của chúng tôi, khi tôi nói “chúng tôi”, có nghĩa là các hiệp hội hoạt động tại cơ sở với người nhập cư trong nhiều năm, thậm chí vài chục năm. Việc đầu tiên yêu cầu người nhập cư hòa nhập rồi sau đó mới có tình hình ổn định và hợp pháp, theo chúng tôi, không nên làm theo cách đó. Trên thực tế, người nhập cư sẽ có được điều kiện tốt để học tiếng Pháp và đầu tư vào quyền công dân chỉ khi họ cảm thấy được chào đón và được học trong điều kiện tốt. Cho nên bắt phải học tiếng Pháp và phải đạt được trình độ nào đó, đối với chúng tôi, đó là biện pháp phản tác dụng, mang tính kỳ thị và phân biệt đối xử và nhất là không có cơ sở. Vì vậy, điều mà chúng tôi yêu cầu, đặc biệt là trong một diễn đàn được đăng trên nhật báo Le Monde vào tháng 12/2024, là tách “trình độ tiếng Pháp” với “thẻ cư trú”. Chúng tôi yêu cầu xem việc học tiếng Pháp là một quyền lợi chứ không phải là nghĩa vụ. Đối với chúng tôi, điều này thực sự rất quan trọng. Cho nên chúng tôi yêu cầu dỡ bỏ các nghĩa vụ về ngôn ngữ, bảo đảm quyền học tiếng Pháp cho mọi người và huy động nguồn lực cho việc này, ngay từ giai đoạn nộp đơn xin tị nạn để mọi người có thể tiếp cận các khóa đào tạo thực sự phù hợp với nhu cầu của họ. Bởi vì mỗi người đều có một cuộc sống, một sự nghiệp khác nhau và điều quan trọng là nó phải phù hợp với thực tế kinh tế, với thực tế nghề nghiệp của mỗi người. Yêu cầu đó đầy tham vọng, nhưng với chúng tôi, chỉ có cách đó mới dẫn đến thành công cho chính sách hội nhập và chính sách ngôn ngữ hội nhập sẽ có hiệu quả. Điều này hoàn toàn ngược lại với lập luận mà Nhà nước đã tiến hành từ năm 2010, thậm chí là trước đó” . Trong trường hợp không đủ các điều kiện trên, người nước ngoài sẽ trở thành “đối tượng bị buộc rời khỏi lãnh thổ” (objet d’une obligation de quitter le territoire, OQTF), thời hạn của lệnh này được kéo dài từ 1 năm thành 3 năm kể từ Luật Di trú 2024. Thủ phạm những vụ giết người gây phẫn nộ trong công luận trong thời gian gần đây đều là người bị “buộc rời khỏi lãnh thổ Pháp” . Thêm vào đó là cơn bão Chido tràn qua Mayotte, tỉnh hải ngoại ở Ấn Độ Dương, đã phơi bày những bần cùng, tạm bợ trong các khu ổ chuột của di dân bất hợp pháp. Đó là một trong những lý do buộc chính phủ thắt chặt kiểm soát nhập cư. Đọc thêm Pháp : Nhập cư có phải là nguồn căn của khủng bố ?…
T
Tạp chí xã hội


1 Người Việt di dân ở Anh và chính sách siết chặt nhập cư của Luân Đôn 11:27
11:27
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요11:27
Đúng 5 năm sau khi hiệp định Brexit có hiệu lực, vấn đề người nhập cư và di trú vẫn là chủ đề nóng ở Anh, liên quan đến dòng người từ Pháp và các nước Liên Âu sang Anh trái phép. Để đối phó, Anh và Pháp trong tháng 02/2025 đã lập ra đơn vị tuần tra hỗn hợp để hạn chế đoàn "thuyền nhỏ" chở di dân, gồm người Việt Nam, vào Anh. Luân Đôn cũng đưa ra nhiều quy định siết chặt hơn luật di trú. Thông tín viên Nguyễn Giang từ Luân Đôn giải thích. RFI : Người VN ở Anh nghĩ gì và làm gì trước các lệnh siết chặt kiểm tra lao động chui, phạt nặng chủ thuê lao động không giấy tờ ? TTV Nguyễn Giang : Từ mấy năm qua, nghề làm móng tay (nails) của người Việt Nam ở Anh đã gặp vấn đề về nguồn nhân lực. Lý do là số người làm “thợ nails” có giấy tờ cư trú, và giấy phép lao động, trở thành đối tượng được mời chào, trả giá thuê hàng tuần cao nên chủ tiệm sẽ phải chịu giảm doanh thu để giữ thợ. Nếu không, người ta sẽ đi làm cho chủ khác, hoặc ra mở tiệm riêng. Còn số nhân công thiếu giấy tờ thì bị truy bắt, và việc thuê họ rất rủi ro nên người làm nghề này lo sợ không dám thuê. Mức phạt mới rất cao, tới 60 nghìn bảng (trên 71 nghìn euro) cho một trường hợp thuê lậu, gây ra tâm lý lo sợ. Trong một vụ mới tuần thứ 2 của tháng 03/2025, được một người Việt chia sẻ trên trang Facebook của cộng đồng Việt tại Anh thì một chủ tiệm nail bị phạt tới 128 nghìn bảng (bằng 165 nghìn đô la Mỹ) cho 4 người Việt khác có mặt trong tiệm mà nhân viên công lực khi kiểm tra, đã nói là “làm việc lậu”. Xin nhắc lại là kể cả với thợ làm nail có giấy tờ cư trú dạng visa, trong visa ghi là làm việc ở đâu, do chủ nào tuyển (sponsor) thì chỉ được làm ở đó, theo đúng công ty, chứ không được đi làm chỗ khác. Không rõ câu chuyện đằng sau thế nào nhưng khi khiếu nại thì chủ tiệm đó nói 4 người đó chỉ là khách đến chơi, không phải lao động chui. Kết quả là vẫn bị phạt, nhưng chỉ là gần 20 nghìn bảng Anh (civil penalty), thay vì 128 nghìn. Đây là vụ việc có thật, khớp với thông tin tôi nghe từ trước khi tiếp xúc với bà con Việt Nam ở Anh là những tháng trước, khi đưa các vụ đó ra tòa thì mức phạt không cao. Nhưng nay, ví dụ trong 3 trường hợp thuê người lậu ở một công ty có tiệm làm móng thì tòa sẽ phạt ít nhất là 1 trường hợp, và như thế công ty đó không phá sản hoàn toàn, mà vẫn có thể tồn tại để đóng thuế tiếp. Không rõ đây có phải là “sự nhân đạo” hay là cách mà nguồn thu của chính quyền vẫn có và chủ tiệm bị phạt, chịu sự răn đe rồi vẫn làm việc tiếp, chứ không đóng quán. Bởi nếu đóng quán thì người chủ là công dân Anh sẽ nhận tiền thất nghiệp, tạo gánh nặng cho ngân sách. Xin nói thêm đây là chuyện xảy ra với mọi sắc dân, mọi ngành nghề, gồm cả xây dựng, nghề làm nhà hàng, sản xuất thực phẩm ... chứ không riêng gì ngành nail của người Việt Nam. Có lẽ đây là cách kiểm soát chặt hơn nguồn nhân lực đã có mặt ở Anh. Tình hình khó khăn nên nhiều trang Facebook của người Việt Nam thông báo với nhau về chuyện xin hồi hương. Vấn đề cũng được chính phủ Anh đẩy mạnh gần đây. Quan chức Anh đã sang làm việc với chính phủ Việt Nam về biện pháp ngăn chặn kỹ hơn dòng người di cư trái phép. Hôm 06/03 vừa qua, phái đoàn do ông Adam Gardner từ bộ Nội Vụ Vương quốc Anh dẫn đầu đã đến thăm, làm việc với tỉnh Quảng Bình về “dự án phòng, chống mua bán người và nô lệ hiện đại tại Việt Nam”, theo truyền thông hai nước. Bên cạnh đó thì ở Anh dịch vụ tư vấn tỵ nạn cũng đang nở rộ. RFI : Được biết là Anh vẫn là điểm đến của du học từ VN, vậy nên hiểu tình hình ra sao khi mà Anh muốn giảm dòng người nhập cư ? TTV Nguyễn Giang : Hiện Anh vẫn ưu tiên cho sinh viên nước ngoài (gồm cả Việt Nam) được gia hạn visa sau khi tốt nghiệp, bởi vì trong khi chặn nguồn nhập cư lậu thì Anh vẫn thiếu nhân công có tay nghề và có trình độ, khi mà lao động bản địa già đi và cả triệu người thường xuyên nhận trợ cấp sức khỏe, trợ cấp thất nghiệp. Đây là một khía cạnh khác của Brexit : Anh muốn mở cửa ra thị trường lao động và đầu tư toàn cầu, mở rộng hợp tác thương mại. Các cơ quan ngoại giao Anh rất chú ý đến nguồn nhân lực có trình độ là sinh viên Việt Nam đang học hoặc đã tốt nghiệp các trường đại học ở Anh. Mới giữa tháng Ba này, có một đoàn của đại sứ quán Anh tại Hà Nội quay về nước Anh tổ chức chuyến đi giao lưu gặp gỡ các đại học Anh có sinh viên, giảng viên Việt Nam. Nói ngắn gọn thì Anh quốc muốn chia sẻ nguồn lợi công nghệ, thương mại và nguồn nhân lực chất lượng cao, nhưng không muốn nguồn nhân lực thiếu tay nghề và các nhóm di dân trái phép. Tóm lại là bức tranh rất phức tạp, đa dạng và người Việt Nam ở Anh nói chuyện với nhau hàng ngày về vấn đề này. RFI : Người Việt Nam chỉ là một nhóm trong số hàng chục nhóm di cư vào Anh, vậy thái độ chung của người Anh với người nhập cư từ sau Brexit có thay đổi gì không, và trong xã hội Anh có sự phân biệt các nhóm di dân hay không? TTV Nguyễn Giang : Thái độ của người Anh nói chung với vấn đề nhập cư có hai điểm nổi bật, mà theo tôi là có tác động đến cách dư luận nói chung đánh giá người Việt Nam. Một là dù sao đi nữa, trên nền châu Âu, Anh vẫn là nước cởi mở hơn cả với dòng người nhập cư. Một điều tra dư luận do European Social Survey thực hiện và công bố năm 2023, có câu hỏi đặc thù về chủng tộc và nhóm sắc tộc của di dân, để xem dư luận Anh và châu Âu nghĩ gì. Trả lời cho câu hỏi: Bạn có muốn ngăn chặn, hoặc cho vào rất ít di dân chủng tộc khác (tạm hiểu là người không phải da trắng, gốc Âu, và sắc tộc khác) vào sống ở nước của bạn hay không thì kết quả Yes (đồng ý) là như sau : Hungary 86%, Slovakia 71%, Áo 52%, Phần Lan 42%, Đức 28% và Anh 25%. Tương tự, chỉ có 18% người ở Anh cho rằng “nhận người nhập cư khiến đất nước tồi tệ đi”, thấp hơn rất nhiều so với mấy nước nói trên. Ví dụ ở Đức 31% nghĩ như vậy, Áo 45% và Hungary 56%. Nói ngắn gọn thì sự không ưa (ta có thể hiểu là thái độ kỳ thị chủng tộc, màu da) của người châu Âu hiện ra khá rõ, nếu không quá bán thì cũng chừng ¼ không thích gì người chủng tộc khác họ tới đây sống. Điểm nổi bật thứ hai là khi nhìn nhận người nhập cư vào nước họ thì, người Anh dù sao cũng cởi mở hơn cả và chú ý nhiều đến trình độ, tay nghề của người nhập cư hơn là gốc gác của họ. Trong khi dư luận chung ở Anh hoan nghênh người từ các nước cùng văn hóa tiếng Anh nhất, như Úc, Mỹ, và thứ nhì là tới người châu Âu (Ba Lan) và theo Thiên Chúa giáo, họ không ưa nhất người từ châu Phi và người Hồi giáo ngoài châu Âu. Nhưng nếu nhìn vào tay nghề thì thái độ của họ với người Ấn Độ có tay nghề và người châu Âu có tay nghề không khác nhau bao nhiêu. Còn với di dân bất hợp pháp, thì hơn 1/3 (38%) người Anh coi đây là “vấn đề quan trọng nhất của xã hội” khi được thăm dò ý kiến vào tháng 10/2024. Ở đây tôi trích dẫn các số liệu trên từ nghiên cứu của ba tác giả Lindsay Richards, Marina Fernandez-Reino và Scott Blinder trên trang The Migration Observatory, ĐH Oxford. RFI : Trở lại câu hỏi trước, về chuyện Anh vẫn cần lao động trẻ, có tay nghề, thì vấn đề với người Việt Nam là thế nào ? TTV Nguyễn Giang : Từ thăm dò dư luận trên, ta có thể rút ra 1 số điều hữu ích về người Việt Nam. Một là người Việt Nam thuộc nhóm di cư khác chủng tộc, khác biệt văn hóa khá nhiều so với người Anh nên khó có thể được coi là nhóm được ưu ái. Tuy thế, so với các nước châu Âu bên lục địa thì thái độ bớt lo ngại về người nước ngoài nói chung và người Việt Nam nói riêng vẫn đỡ hơn nhiều. Nói rộng ra hơn thì sinh viên, chuyên gia có tay nghề vẫn được xã hội Anh nói chung và nền kinh tế Anh nói riêng đón nhận tương đối cởi mở. Sinh viên du học sau đại học được cấp visa thêm để kiếm việc ở Anh. Tất nhiên là họ phải tự kiếm được việc đủ sống, đóng thuế thì mới ở lại được tiếp, còn không khi visa hết hạn sẽ phải về Việt Nam. Xin nhắc lại là chính phủ Anh đã liệt kê ra danh sách hàng chục ngành nghề cần lao động nhập cư. Cần nói là không cứ gì sinh viên học xong đại học hay có bằng thạc sĩ mới thuộc diện “skilled workers” mà người có nghề đánh cá, thuỷ thủ, người nấu bếp, thợ nề, thợ hàn, điều dưỡng viên, người làm y tá, hộ lý, chăm sóc các cụ già, thậm chí có nghề như thợ đục đá chuyên cho kiến trúc đặc thù ở Scotland cũng được mời vào Anh. Vấn đề của người lao động Việt Nam nói chung là ngôn ngữ. Họ có thể có tay nghề nhưng thiếu tiếng Anh để theo được các chỉ dẫn, và giao tiếp với chủ công ty, với khách hàng. Đây là vấn đề có thể giải quyết được nếu có các trung tâm hướng nghiệp ở Việt Nam như ở Ấn Độ, Philippines chuyên đào tạo người có tay nghề để xuất khẩu lao động. RFI : Theo anh, câu chuyện này sẽ có kết cục ra sao với người Việt Nam ở Anh? TTV Nguyễn Giang : Theo quan sát của tôi thì tương lai cho việc nhập cư lậu sẽ ngày càng khó. Những người đi con đường như thế chịu rủi ro của chuyện vượt biên mà vào đây không có việc làm thì lại phải hồi hương. Thái độ của dư luận với di dân lậu và người không có tay nghề thì dù nói chung là có khá hơn so với tại các nước khác ở châu Âu, nhưng vẫn có trên 1/3 dân Anh không ưa họ. Tuy thế, dòng người lao động chân tay từ Việt Nam sang tới các nước Đông Âu và Đức cũng đang khó kiếm việc, nên họ tìm cách trốn sang Anh, khiến số người Việt Nam vào Anh phi pháp không giảm. Theo quan sát của tôi thì thu nhập là một chuyện, nhưng thái độ của người bản địa cũng là yếu tố khá quan trọng để người lao động Việt Nam tìm đến, hay bỏ đi. Từ hai năm trước, đã có các nhóm bỏ nhà máy thuê họ ở Hungary, trốn sang Đức, và một số đã từ Đức sang Anh. Tôi nghĩ rằng sự kỳ thị thể hiện ra không chỉ ở lời nói, các vụ hành hung nhắm vào người châu Á mà còn ở cả khó khăn, cản trở khi kiếm việc. Bởi vậy, người ta cố bỏ đi và tìm đến những nước mà môi trường sống, hợp pháp hay bất hợp pháp, đều dễ thở hơn. Vì thế, theo tôi thì dòng người lao động Việt Nam sang Anh sẽ còn tiếp tục. Không khí chính trị Anh sẽ còn không thuận lợi cho cả nhóm người có tay nghề. Đảng Bảo thủ (đối lập) vừa đề xuất đưa mức lương phải có cho mọi ‘skilled workers’ vào Anh nhận việc bằng ‘work visa’ là 38.700 bảng một năm (50 nghìn đô la), với mọi ngành nghề. Đây là mức lương không hề thấp, cao hơn lương trung bình ở Anh (37.430 bảng) và cao hơn hẳn mức lương tối thiểu cho một số nghề Anh đang cần thợ nhập cư (chỉ có 26.000 bảng/năm). Mức trên 38 nghìn/năm cao hơn cả lương bác sĩ Anh mới ra trường (36 nghìn) và cao hơn giáo viên Anh vừa vào nghề (26-31 nghìn/năm). Nhưng theo quan sát của tôi thì nhiều sinh viên Việt Nam sang đây du học, sau khi tốt nghiệp khó kiếm được lương khởi điểm ở mức 38-40 nghìn bảng/năm. Rất nhiều người vẫn đang cố bươn chải, làm các việc như chạy bàn trong quán, làm thêm trong ngành bán lẻ. Ngoài ra, đảng Bảo thủ muốn người tới Anh phải làm việc, đóng thuế đủ 10 năm mới được quyền định cư. Xin nhắc là đề xuất này mới là ý tưởng của đảng đối lập, không phải là luật nhưng cũng bộc lộ thái độ công khai không hoan nghênh cả di dân hợp pháp, có tay nghề. Nhìn rộng ra thì Anh, cũng như các nước châu Âu, đều đang có dân số lão hóa nhanh, sinh suất thấp và cần lao động, nhưng không ít người bản địa và chính trị gia lại chỉ muốn nhận người nước ngoài thuộc loại nhân tài, trẻ khỏe, có tay nghề, chịu làm việc nhiều, lương thấp, ít ưu đãi. Đây là chuyện tự nó đã đầy mâu thuẫn, nên chưa thể giải quyết được nhanh chóng.…
T
Tạp chí xã hội


1 HomeExchange, dịch vụ trao đổi nhà có thể thay thế Airbnb ? 9:14
9:14
나중에 재생
나중에 재생
리스트
좋아요
좋아요9:14
Nếu bạn sống trong một căn hộ ở Paris, bạn có thể « trao đổi » nhà ở với một người khác trong lúc bạn đang vắng nhà, bận công việc phải đi xa. Sau đó, khi đến phiên bạn được đi nghỉ hè, bạn sẽ được một người khác cho mượn nhà, có thể là ở Lisbon, Roma hoặc Florida. Dịch vụ trao đổi nhà ở giữa các thành viên trong cùng một nhóm với nhau, gọi là HomeExchange, thực ra đã có từ lâu nhưng nay bắt đầu phát triển mạnh trở lại. Mạng dịch vụ « HomeExchange » ban đầu là một công ty Mỹ. Đến năm 2017, mạng này được một doanh nhân người Pháp (ông Emmanuel Arnaud) mua lại, rồi sáp nhập vào công ty « Guest to Guest » chuyên tạo cơ hội trao đổi kinh doanh giữa người tiêu dùng với nhau. Theo báo Les Échos, ngày càng có nhiều khách du lịch Tây phương chọn dịch vụ đổi nhà này vì họ không chi quá nhiều tiền lưu trú trong những kỳ nghỉ gia đình. Sự phát triển mạnh của các nền tảng trực tuyến cũng như tỷ lệ lạm phát cao, khiến cho nhiều du khách Âu-Mỹ đi tìm những giải pháp thay thế cho việc thuê phòng khách sạn truyền thống hay dịch vụ lưu trú ngắn ngày Airbnb. HomeExchange hiện có mặt tại 140 nước trên thế giới Để tham gia vào mạng dịch vụ HomeExchange, trước hết bạn phải sở hữu một căn hộ để có thể trao đổi với những người khác, sau đó bạn đăng ký làm thành viên cộng đồng này với mức phí hàng năm khoảng 210 euro. Các thành viên thường được chia thành nhiều nhóm, tùy theo khu vực, thành phố, ngôn ngữ hay quốc tịch ..... các thành viên trung thành thường đăng tin nhắn trên mạng và chia sẻ với nhau những khung thời gian họ muốn đổi nhà hoặc cho mượn nhà ở mà không lấy tiền. Mỗi lần làm như vậy, thành viên được tính thêm điểm (guest points / GP) và như vậy họ có thể dùng điểm ngay tức khắc hoặc đợi thêm một thời gian, tích lũy thêm điểm khi có dịp cần đi nghỉ mát ở một nơi khác, chọn một căn nhà cao cấp hơn. Mạng HomeExchange hiện có hơn 200.000 thành viên tại 140 nước trên thế giới và đã thực hiện 296.215 vụ đổi nhà trong năm qua. Theo nhà nghiên cứu Pascale Senk, đồng tác giả với ông Martin Rubio, quyển sách hướng dẫn « Échanger sa maison (le nouvel esprit du voyage) » nhà xuất bản Éditions des Équateurs, hình thức trao đổi nhà ở ban đầu nhằm mục đích tạo ra một cung cách mới cho khách thích đi du lịch. Với thời gian, trào lưu này đã thực sự trở thành một hiện tượng xã hội, khá thịnh hành tại các nước Âu-Mỹ. Trả lời phỏng vấn RFI Pháp ngữ, tác giả Pascale Senk cho biết mô hình đổi nhà giữa các thành viên với nhau phát triển mạnh vì phù hợp với tinh thần « du lịch bền vững » : giảm thiểu các chi phí, đồng thời nâng cao lợi ích cho môi trường và cho các cộng đồng địa phương. Trái với dịch vụ Airbnb, mạng lưới cho mượn nhà miễn phí không gây ra tình trạng khan hiếm nhà ở cho dân. Nói như vậy thì nước nào luôn giành lấy vị trí quán quân trên bảng xếp hạng này và đâu là các cộng đồng thành viên năng động trong việc tham gia phát triển mô hình đi đu lịch dựa trên việc trao dổi nahf với nhau. Cô Pascale Senk cho biết : « Đứng đầu danh sách này vẫn là các thành viên ở Bắc Mỹ kể cả Hoa Kỳ và Canada. Kế theo sau là các thành viên tại Úc, New Zealand và xa hơn nữa có Nam Phi. Tình trạng này phần lớn là do hệ ngôn ngữ : Mỹ, Canada hay Úc đều sử dụng tiếng Anh và việc nói cùng một ngôn ngữ tạo thêm nhiều điều kiện dễ dàng thuận lợi cho việc trao đổi. Và cũng đừng quên rằng, thói quen trao đổi nhà ở bắt nguồn từ Hoa Kỳ. Vào năm 1954, các giáo sư đại học người Mỹ ở New York đã có sáng kiến trao đổi nhà ở giữa giới giáo viên với nhau trên toàn bộ các bang nước Mỹ. Công ty hàng không Mỹ Panam sau đó đã lấy lại sáng kiến này bằng cách tổ chức trao đổi nhà ở giữa các nhóm nhân viên với nhau, nhân các kỳ nghỉ hè. Sau Hoa Kỳ, đến phiên Canada, rồi Thụy Sĩ và Hà Lan bắt nhịp trào lưu. Các gia đình giáo viên hay nhân viên công ty tha hồ đi du lịch mà không sợ tốn quá nhiều tiền, trong kỳ nghỉ hè có thể dài đến một tháng. Từ chuyện trao đổi nhà ở này, bắt đầu sinh ra các mạng lưới dịch vụ như HomeLink và InterVacation. Mãi đến đầu những năm 1990, ông Ed Kushins mới sáng lập tại California công ty HomeExchange, ban đầu in trên giấy danh sách các nhà cho mượn, sau đó thay thế bằng một trang web. Hơn 15 năm sau ngày ra đời, HomeExchange (cũng như phiên bản Canada Échange de Maison) được công ty Pháp Guest to Guest mua lại. Nhưng dù có đổi chủ, công ty vẫn giữ nguyên tên gọi, chuyện trao đổi nhà ở đã trở thành một thói quen nếu không nói là một truyền thống của người Bắc Mỹ. Với các phương tiện di chuyển thời nay, việc trao đổi nhà ở giữa bờ Đông và bờ Tây nước Mỹ hoặc giữa Hoa Kỳ và châu Âu càng thêm dễ dàng ». HomeExchange không phải là « nhà cho thuê trá hình » Trao đổi nhà ở giữa các thành viên đôi khi sống cách xa nhau cả chục ngàn cây số dĩ nhiên rất hấp dẫn về mặt tài chính. Thế nhưng đâu là những hạn chế (không dễ nhìn thấy ngay) của mô hình du lịch này. Cô Pascale Senk nhận xét : « Tôi đã viết quyển sách này cùng với tác giả Martin Rubio. Và chúng tôi muốn đề cao một cung cách đi du lịch mà quan hệ không chỉ đơn thuần là kinh doanh, mua bán. Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi vẫn là chữ « trao đổi ». Dĩ nhiên là lần đầu tiên, bạn đổi nhà của mình với một thành viên khác, cách tính toán đầu tiên vẫn là tiết kiệm chi phí. Điều này lại càng đúng khi bạn có kế hoạch đi chơi xa, trong khi gia đình bạn có đến 4 thành viên. Việc tiết kiệm phí lưu trú là điều rất quan trọng. Ban đầu bạn cho mượn nhà của mình, rồi sau đó khi đến phiên gia đình bạn, nhà ở sẽ được một người khác cho mượn. Tuy nhiên, hình thức trao đổi nhà ở này chủ yếu dựa vào lòng tin tưởng lẫn nhau, sự có qua có lại trong quan hệ, chứ không có chuyện kinh doanh hay đổi chác tiền bạc » . Hạn chế đầu tiên có lẽ nằm ở trong tinh thần biết tôn trọng lẫn nhau. Nếu bạn có một căn hộ nhỏ ở Paris, thì bạn khó thể nào đòi đổi căn nhà ít phòng của mình với một biệt thự sang trọng ở Hawaii hay Miami. Hạn chế thứ nhì nằm ở trong thủ tục đi lại. Ngoài vấn đề visa còn có việc xin giấy phép du lịch điện tử. Một người đến từ Nam Phi có lẽ sẽ đổi nhà dễ dàng hơn với một kiều dân ở châu Âu. Các thủ tục đi lại thường tạo thêm rào cản giữa các châu lục với nhau. Hạn chế thứ ba có lẽ là do việc một số thành viên không tôn trọng các quy định rõ ràng của chương trình trao đổi nhà ở. Chẳng hạn như một số thành viên cho mượn nhà miễn phí, rồi sau đó lại đòi tiền trên danh nghĩa mướn nhân viên quyét dọn, làm vệ sinh. Điều đó đi ngược lại với chương trình trao đổi miễn phí, và rơi vào tình trạng dịch vụ « nhà cho thuê trá hình ». Cuối cùng là hạn chế về mặt tâm lý. Có nhiều người không dễ gì tiết lộ cuộc sống riêng tư của họ. Chuyện cho mượn nhà dù là chỉ trong một thời gian ngắn, vẫn buộc họ phải chấp nhận để cho những người xa lạ sờ mó đến đồ đạc riêng tư hay bước vào không gian thân mật của họ. Đây là một nét văn hóa dễ nhận thấy : người châu Á nói chung, và người Nhật Bản nói riêng nổi tiếng là dè dặt, kín đáo …. ». Tuy có nhiều điểm giới hạn, nhưng theo báo Les Échos, mạng dịch vụ HomeExchange thu hút sự quan tâm của nhiều người tiêu dùng trong bối cảnh giá khách sạn tăng mạnh và một số thành phố hạn chế Airbnb để giải quyết vấn đề nhà ở cho dân. Nhiều khách du lịch quốc tế dần chuyển sang sử dụng các mạng như HomeExchange, HomeSwap hay ThirdHome đều khai thác cùng một thị trường. Trong hai năm qua, số người đăng ký dịch vụ đổi nhà đã tăng gấp đôi, vượt mức 220.000 thành viên, trong đó phần lớn các thành viên có địa chỉ ở Hoa Kỳ, Canada, Pháp, Ý hay Tây Ban Nha. Doanh thu của mạng HomeExchange tăng 40% chỉ trong một năm và hiện đạt mức 35 triệu euro. Do vậy trước mắt, có thể xem dịch vụ trao đổi nhà ở là một biện pháp bổ sung chứ chưa thể là giải pháp thay thế cho Airbnb.…
플레이어 FM에 오신것을 환영합니다!
플레이어 FM은 웹에서 고품질 팟캐스트를 검색하여 지금 바로 즐길 수 있도록 합니다. 최고의 팟캐스트 앱이며 Android, iPhone 및 웹에서도 작동합니다. 장치 간 구독 동기화를 위해 가입하세요.